Policentryczność regionów miejskich w Polsce = Polycentricity of urban regions in Poland

24 cm

Przedmiotem artykułu jest pomiar policentryczności regionów miejskich w Polsce oraz ilustracja zróżnicowania przestrzennego tego zjawiska. Badanie zostało przeprowadzone na podstawie danych na temat rozmieszczenia miejsc pracy (policentryczność morfologiczna) oraz dojazdów do pracy (policentryczność funkcjonalna). Badanie właściwe poprzedza wyjaśnienie pojęcia policentryczności, które w literaturze przedmiotu nie jest jednoznaczne. Pomiar policentryczności prowadzony jest na zbiorze autorskich regionów miejskich, delimitowanych zgodnie z koncepcją dziennych systemów miejskich (daily urban systems). W artykule policentryczność mierzona jest metodą zaproponowaną przez Burgera (2011) – tzw. prymatem policentryczności. Dodatkowo wyznaczane są typy policentryczności według typologii van der Laana (1998). Otrzymane wyniki wskazują, że w regionach miejskich w Polsce występuje silna zależność pomiędzy policentrycznością morfologiczną i funkcjonalną oraz że przeciętnie regiony miejskie są bardziej policentryczne funkcjonalnie niż morfologicznie.

Studies dealing with the issue of polycentric urban development, both functional and morphological, often promote different approaches to the measurement of polycentricity. Relying on data on commuting patterns and the intra-regional distribution of population in Poland in 2011, we apply two measures of polycentricity to shed more light on the functional and morphological development of urban regions in Poland. We also explore the relationship between the two dimensions of polycentricity, using a functional/morphological primacy index and a general functional polycentricity index. The results reveal regions for which the different measures suggest divergent conclusions, while also implying that the measure used can determine the strength and statistical significance of the relationship between the two dimensions to polycentricity. As, in our view, it is the measure advocated by Burger et al. (2011) that best seems to differentiate between the different forms of urban structure, we use this to summarise patterns of polycentric urban development in Poland. The results illustrate: the statistical significance of the relationship between the two (morphological and functional) dimensions to polycentricity in Poland’s urban regions, and the way in which the level of functional polycentricity is higher than the degree of functional polycentricity.