Społeczeństwo obywatelskie w procesie integracji europejskiej [wstęp, zakończenie]

Marta Witkowska

Instytut Nauk Polityczny Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego - badania własne

Walorem przygotowanej monografii jest jej mocne osadzenie w teoretyczno-naukowych podstawach operowania pojęciem społeczeństwa obywatelskiego, zweryfikowanych pod kątem przydatności do analizy systemu politycznego Unii Europejskiej. Cenną wartością naukową jest oryginalność prowadzonego wnioskowania, zastosowanego ujęcia analitycznego oraz aktualność tej publikacji. Zawiera ona bowiem rozwiązania wprowadzone traktatem reformującym z 2009 r., wpisując się w trend poszukiwania rozwiązań dla tzw. deficytu albo też kryzysu demokracji w Unii Europejskiej. Jak wynika z większości rozważań naukowych, deficyt ten jest konsekwencją braków strukturalnych uniemożliwiających zastosowanie klasycznych rozwiązań sprawdzonych z poziomu narodowego tj. ograniczonym udziałem i kontrolą społeczną w procesie stanowienia prawa. Natomiast wykorzystanie podejścia MLG i jego aparatury pojęciowej umożliwia postrzeganie Unii Europejskiej jako tworzącej system struktury złożonej z elementów oddziałujących na siebie, a nie jako niezróżnicowanej całości. Interakcje zachodzące pomiędzy elementami tego systemu mają charakter niehierarchiczny, po części heterarchiczny. Jest to sieć elementów o tej samej pozycji w strukturze horyzontalnej, posiadających wspólny cel, i wyraźnie wpływających na części tego systemu. W badaniu wyodrębniono cztery główne wątki dociekań. Pierwszy wątek badawczy dotyczył teoretycznego uzasadnienia operowania pojęciem społeczeństwa obywatelskiego w kontekście integracji europejskiej. W drugim diagnozie poddano rozwój oraz stan obecny regulacji prawnych umożliwiających rozwój instytucji społeczeństwa obywatelskiego na poziomie Unii Europejskiej. Trzeci objął najszersze spektrum i dotyczył analizy praktyki unijnej i użyteczności stworzonych podstaw prawnych do rozwoju aktywności politycznej obywateli Unii. Ostatni czwarty wątek badawczy związany był z wpływem procesu integracji na umacnianie się społeczeństwa obywatelskiego w państwach członkowskich.