Rola hormonu wzrostu, insulinopodobnego czynnika wzrostu typu 1 oraz greliny w rozwoju somatycznym płodu

Wprowadzenie i cel pracy. Rozwój somatyczny organizmu to kompleksowy i dynamiczny proces warunkowany wieloma czynnikami płodowymi, matczynymi, łożyskowymi i środowiskowymi. Kluczowe znaczenie dla zapewnienia prawidłowego wzrostu i różnicowania się komórek, tkanek i narządów mają zarówno sygnały żywieniowe, jak i endokrynne. Zakłócenia w tym zakresie mogą wpływać niekorzystnie nie tylko na wzrost płodu, ale również na zdrowie dzieci w przyszłości. W pracy przedstawiono znaczenie regulatorów endokrynologicznych, w tym hormonu wzrostu, insulinopodobnego czynnika wzrostu typu 1 oraz greliny, w rozwoju płodu. Skrócony opis stanu wiedzy. Centralnym ogniwem układu kontrolującego mechanizm regulacji wzrastania jest przysadka mózgowa wydzielająca hormon wzrostu. W układzie podwzgórze-przysadka mózgowa-tkanki obwodowe produkowane są również inne czynniki wzrostu, m.in. insulinopodobne czynniki wzrostu typu 1 i 2, zwane somatomedynami, które razem z białkami je wiążącymi aktywizują procesy metaboliczne i stymulują wzrastanie płodu. Ponadto, jak wynika z ostatnio prowadzonych badań, kluczową rolę w regulacji wzrastania w okresie płodowym i noworodkowym może odgrywać również grelina. Podsumowanie. Przysadkowy hormon wzrostu nie wpływa znacząco na procesy wzrastania płodu. Jednym z ważniejszych czynników zaangażowanych w regulację wzrostu we wczesnym stadium rozwoju zarodkowego płodu jest insulinopodobny czynnik wzrostu typu 1. Istotną rolę w rozwoju płodu spełnia również grelina, która może uczestniczyć w kompensacji wewnątrzmacicznego niedożywienia i promowaniu rozwoju postnatalnego.

Introduction and objective. Somatic development of an organism is a complex and dynamic process conditioned by many foetal, maternal, placental, and environmental factors. Both nutritional and endocrine signals are of key importance for the provision of normal growth and differentiation of cells, organs, and systems. Disturbances in this respect may exert a negative effect, not only on the growth of the foetus, but also on the health of children in the future. The article presents the importance of endocrine regulators, including the growth hormone, insulin-like growth factor 1, and ghrelin in the development of foetus. Brief description of the state of knowledge. The pituitary gland, which secretes growth hormone, is the central link in the system controlling the mechanisms of the regulation of growth. In the hypothalamic-pituitary -peripheral tissues system, other growth factors are also produced, including insulin-like growth factors 1 and 2, called somatomedins, which together with proteins binding them activate metabolic processes and stimulate the growth of the foetus. In addition, studies conducted in recent years show that ghrelin may also play a crucial role in the regulation of growth during the foetal and neonatal periods. Summary. Pituitary growth hormone does not significantly affect the processes of foetal development. Insulin-like growth factor 1 is one of the important factors engaged in the regulation of growth at the early stage of embryo and foetal development. Ghrelin, which may participate in the compensation of intrauterine malnutrition and promotion of post-natal development, also plays an important role in the development of the foetus.