Administracja wyborcza w Polsce od 1918 do 1991 r.

Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie genezy powstania współczesnych organów administracji wyborczej oraz ich ewolucję na przestrzeni XX w. Kolejno zostały zaprezentowane instytucje wyborcze w II Rzeczypospolitej, Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz w początkowym okresie III Rzeczypospolitej. Kluczowymi organami w owym czasie były Państwowa Komisja Wyborcza oraz generalny komisarz wyborczy na szczeblu centralnym oraz okręgowe i obwodowe komisje wyborcze. Autor dokonuje omówienia funkcjonowania organów wyborczych w oparciu o obowiązujące ówcześnie prawo wyborcze. Artykuł przybliża tradycje administracji wyborczej w Polsce i jednocześnie uwidacznia politykę poszczególnych rządów w stosunku do organów strzegących wolności i uczciwości procedur wyborczych. Doświadczenia oraz dorobek prawny zgromadzony w latach 1918–1991 pozwoliły na stworzenie obecnie jednej z najlepiej funkcjonujących instytucji, będącej podstawą demokracji w III RP.

This article present the origins of contemporary election administration bodies and their evolution during the twentieth century in Poland. The paper elaborate institutions organizing elections in the Second Republic, the Polish People’s Republic, and in the early period of the Third Republic of Poland. The key authorities at that time were the National Electoral Commission and the General Electoral Commissioner at the central level and provincial and district electoral commissions. The author have discuss the operation of the electoral authorities based on existing in those days electoral law. The article describes the tradition of election administration in Poland and simultaneously exposes the policies of individual governments to bodies, which was set up to guard the freedom and integrity of electoral procedures. Without a shadow of a doubt, the experience accumulated in the years 1918–1991 led to the creation of one of the best functioning institutions, which is nowadays the basis of democracy in the Third Republic of Poland.