ADHD – wskazówki praktyczne: farmakoterapia i prowadzenie dokumentacji

Attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD) is a chronic disorder with the onset of symptoms (such as hyperactivity, concentration problems or impulsiveness) in childhood. ADHD should be managed as a chronic disease with long and multifaceted treatment. The management should involve both the child and the environment in which he or she functions (school, family). Of non-pharmacological methods, ADHD can be treated with, for instance, psychoeducation, psychosocial treatment or psychotherapy. Pharmacological treatment is initiated if therapy measures are ineffective, there are profound and persistent functional deficits or the patient experiences disorders being ADHD complications. Drugs authorised for ADHD in Poland include methylphenidate (a psychostimulant) and atomoxetine (a norepinephrine reuptake inhibitor). Psychostimulants act through enhanced dopamine release and inhibited serotonin and catecholamine reuptake (methylphenidate affects dopamine reuptake). There are also other drugs that might be helpful in relieving ADHD symptoms. The drug selection depends on numerous factors, such as the patient’s somatic and mental state, comorbidities and duration of action. The physician must evaluate treatment efficacy and control possible adverse events throughout the entire treatment. ADHD should be treated with a monotherapy. If it brings no effects or causes adverse events, the drug should be changed.

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) jest przewlekłym zaburzeniem, którego objawy (nadruchliwość, problemy z koncentracją, impulsywność) pojawiają się w okresie dzieciństwa. ADHD należy leczyć jak chorobę przewlekłą. Jest to leczenie wieloletnie i wielokierunkowe. Oddziaływania powinny obejmować zarówno dziecko, jak i środowisko, w którym ono funkcjonuje (szkoła, rodzina). Spośród metod niefarmakologicznych zastosowanie w terapii ADHD mają m.in. psychoedukacja, oddziaływania psychospołeczne czy psychoterapia. W przypadku braku skuteczności oddziaływań terapeutycznych, współwystępowania głębokich i uporczywych zaburzeń funkcjonowania albo obecności zaburzeń będących powikłaniami ADHD stosuje się leczenie farmakologiczne. W Polsce wśród leków zarejestrowanych w terapii ADHD są metylofenidat (lek psychostymulujący) i atomoksetyna (inhibitor wychwytu zwrotnego noradrenaliny). Leki psychostymulujące działają poprzez zwiększanie uwalniania dopaminy oraz hamowanie wychwytu zwrotnego serotoniny i amin katecholowych (metylofenidat wpływa na wychwyt zwrotny dopaminy). Dostępne są też inne leki, które mogą być pomocne w leczeniu objawów ADHD. Wybór leku zależy od wielu czynników, takich jak stan somatyczny i psychiczny pacjenta, choroby współistniejące, czas działania substancji. Przez cały okres farmakoterapii lekarz ma obowiązek oceniania skuteczności leczenia i kontrolowania ewentualnych skutków ubocznych. W leczeniu ADHD powinno się stosować monoterapię, a w razie braku efektu lub wystąpienia działań niepożądanych należy zmienić lek.