The relations among the Polish Armed Forces’ Management Entities depicted in the 1997 Constitution

The current political-military situation enforces verification of existing structural and procedural arrangements relating to the functioning of Polish defense system. According to a number of conceptual documents (including National Security Strategy of 2014) the system consists of two kinds of subsystems: the controlling and the executive. The latter kind of subsystems includes operational and supporting sorts. The Polish Armed Forces (PAF) are the key element of the national defence system and are subject to civilian supervision of the democratic authorities. With regard to this kind of supervision there are two primary (fundamental) notions that deserve particular attention: headship and control. Both forms of supervision are reserved for civilian authorities during peacetime, respectively for the President of Poland and the Minister of National Defence. During the war time, the Council of Ministers gains greater importance in controlling the state defence. In this context, the category that invariably remains in the PAF domain is command understood as a specific form of control. Noteworthy, however, is the fact that the war-time PAF command structure, considering existing legal regulations, does not seem fully optimized. Therefore the reform of PAF control and command system, initiated in 2014, requires continuation and completion.

Bieżąca sytuacja polityczno-militarna wymusza weryfikację obowiązujących rozwiązań strukturalnych i proceduralnych odnoszących się do funkcjonowania systemu obronnego Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z zawartymi w wielu dokumentach koncepcyjnych (w tym w Strategii Bezpieczeństwa Narodowego z 2014 r.) ustaleniami wspomniany system obejmuje podsystemy kierowania i wykonawcze, w tym podsystemy operacyjne i podsystemy wsparcia. Kluczowym elementem systemu obronnego państwa polskiego są Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, które podlegają cywilnej kontroli demokratycznych władz. W odniesieniu do tego rodzaju kontroli na uwagę zasługują podstawowe (fundamentalne) pojęcia: „zwierzchnictwo” i „kierowanie”. Obie formy nadzoru są w czasie pokoju zarezerwowane dla organów władzy cywilnej, odpowiednio dla prezydenta RP i ministra obrony narodowej. W czasie wojny istotnego znaczenia w kierowaniu obroną państwa nabiera Rada Ministrów. W tym kontekście kategorią pozostającą niezmiennie w gestii sił zbrojnych jest „dowodzenie” rozumiane jako szczególna forma kierowania. Na uwagę zasługuje jednakże fakt, że struktura dowodzenia siłami zbrojnymi w czasie wojny, z punktu widzenia obowiązujących regulacji prawnych, nie wydaje się w pełni zoptymalizowana, co wymaga kontynuowania zainicjowanej w 2014 roku reformy systemu kierowania i dowodzenia SZ RP.