DIE BESONDERHEITEN DER ÖSTERREICHISCHEN RECHTSSPRACHE

Dieser Artikel stellt die Unterschiede zwischen der Rechtssprache in Österreich und Deutschland dar[1]. Obwohl die Amtssprache in Deutschland und Osterreich Deutsch ist, unterscheidet sich die Rechtssprache beider Länder, vor allem im Bereich der Terminologie. Seit dem Beitritt Österreichs zur EU (1995) gelten auch in Österreich die europäischen Rechtsakte, die in einer und nur einer deutschen Fassung veröffentlicht werden. Mit dem Beitritt akzeptierte Österreich die gemeinschaftliche Rechtsordnung, deren Rechtssprache in der deutschen Version bislang vor allem mit der bundesdeutschen[2] Rechtssprache in Einklang zu bringen war. Daraus ergibt sich die Frage, welche Wirkung die Mitgliedschaft in der EU auf die österreichische Rechtssprache hat. Zu prüfen ist dabei, ob nationale Besonderheiten anerkannt und geschützt werden oder ob die Harmonisierung des Rechts auch zur Harmonisierung der Sprache führt. Eine Analyse ausgewählter Beispiele österreichischer und europäischer Rechtsakte dient dem Versuch, die aufgeworfenen Fragen zu beantworten. Aus der Perspektive eines ausländischen Anwenders der deutschen Sprache ist insbesondere von Bedeutung, ob die spezifisch österreichischen Rechtsbegriffe in Wörterbüchern zu finden und zu erkennen sind – diesem Ziel dient eine Prüfung repräsentativer polnisch-deutscher Fachwörterbücher.[1] Die gekürzte, polnische Version dieses Artikels wurde unter dem Titel: „Tak samo czy inaczej? – terminologia języka prawnego w Niemczech i Austrii“, in: „Monitor Prawniczy 7/2014. Dodatek specjalny. I konferencja absolwentów szkół prawa niemieckiego Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Warszawskiego – materiały z konferencji“ veröffentlicht.[2] Deutsch ist auch eine der Amtssprachen von zwei weiteren Gründungsmitgliedern der Europäischen Wirtschaftsgemeinschaft (Luxemburg und Belgien).

Język prawny w Austrii różni się od języka prawnego Niemiec, chociaż niemiecki jest językiem urzędowym w obu państwach. Od momentu wstąpienia Austrii do Unii Europejskiej (1995) w Austrii obowiązują przepisy prawa unijnego, sporządzanego w jednej tylko niemieckiej wersji językowej. Austria przyjęła zatem unijny porządek prawny, którego niemiecka wersja językowa uwzględniała przede wszystkim język prawny Niemiec[1]. W świetle powyższego pojawia się pytanie, jaki wpływ na język prawny w Austrii ma członkostwo tego państwa w UE. Należy zbadać, czy odrębności języka prawnego są uznane i chronione, czy też przeciwnie, harmonizacja prawa prowadzi także do harmonizacji języka prawnego. Analiza wybranych przykładów aktów prawa austriackiego i europejskiego służy próbie znalezienia odpowiedzi na postawione pytania. Niezwykle ważne z perspektywy nierodzimego użytkownika języka niemieckiego jest określenie, czy specyficzne terminy austriackiego języka prawniczego zostały uwzględnione i odpowiednio oznaczone w słownikach - w tym celu przebadano specjalistyczne słowniki polsko-niemieckie.[1] Język niemiecki jest również językiem urzędowym dwóch  innych państw założycielskich Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, a mianowicie Luksemburga i Belgii, gdzie występuje jako jeden z języków urzędowych.

The article presents differences between legal language in Austria and in Germany[1]. Although German is the official language in both countries, their legal language differs significantly, especially in terms of legal terminology. Since the accession of Austria to European Union (1995) the provisions of EU law, drawn up in only one German version, were introduced in Austria. Austria therefore adopted EU legal order, the German version of which complied mainly with the legal language used in Germany[2]. In light of the above, a question of the impact of EU membership of Austria on the legal language in that country arises. It is necessary to examine whether the Austrian legal language differences are recognized and protected, or, on the contrary, the harmonization of law leads also to an unification of legal language. The conducted analysis of selected examples of Austrian, German and European legislation is an attempt to find answers to the aformentioned questions. From the perspective of non-native German speakers it is crucial to determine whether the specific terms of the Austrian legal language have been considered and appropriately marked in dictionaries;. for this purpose, the author has examined the inclusion of specific Austrian legal terms in Polish-German legal dictionaries.[1] The shorter, Polish version of the hereby article, entitled: “Tak samo czy inaczej? – terminologia języka prawnego w Niemczech i Austrii” had been published in: “Monitor Prawniczy 7/2014. Dodatek specjalny. I konferencja absolwentów szkół prawa niemieckiego Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Warszawskiego – materiały z konferencji”.[2] German language has the status of an official language in two other founding Member States of the European Economic Community – namely in Luxembug and Belgium.