Językiem filmu o antropologii żałoby. Przypadek 33 scen z życia Małgorzaty Szumowskiej

33 sceny z życia to film autobiograficzny Małgorzaty Szumowskiej (2008), inspirowany prawdziwymi wydarzeniami z jej życia – niemal jednoczesną śmiercią matki (pisarki Doroty Terakowskiej) i ojca (dokumentalisty Macieja Szumowskiego). Poprzedził go film dokumentalny A czego tu się bać? (2006), który ukazał stosunek społeczności wiejskiej do problemu śmierci i zmarłych. W filmie 33 sceny z życia przedstawiono inny rodzaj doświadczania śmierci i żałoby. Była to wersja miejska i ateistyczna, kpina z rytuałów związanych ze śmiercią (namaszczenia chorych i pogrzebu). Ich rozbieżność określa nie tylko ateistyczny charakter religijnych rytuałów, ale także, co najważniejsze, język. W 33 scenach posługiwano się idiolektami przedstawicieli krakowskiej inteligencji, z licznymi wulgaryzmami, podczas gdy w filmie dokumentalnym A czego tu się bać? – dialektem wiejskim z odniesieniami do języka religijnego. Celem prezentowanego artykułu jest analiza języka filmu i języka w filmie.

The film 33 Scenes from the Life by Małgorzata Szumowska (2008) is an autobiographical film, inspired by real incidents which happened in her life – the almost simultaneous death of her mother (a writer Dorota Terakowska) and father (a documentary film-maker Maciej Szumowski). It was preceded by a documentary film A czego się tu bać? (What to be afraid of?) (2006), which showed the attitude of the rural community to the problem of death and the deceased. In the film 33 Scenes another kind of experience of death and mourning is represented. It is the urban and atheistic version, a mockery of the rituals connected with the death (the anointing of the sick and a funeral). Their disparity is determined not only by their religious versus atheistic character, but also, most importantly, the language. In 33 Scenes the idiolect of the Cracovian intelligentsia is used, with numerous vulgarisms, whereas in the documentary film A czego tu się bać? − the village idiolect with references to religious language. The aim of my essay is the analysis of the film language and the language in the film.