Zmiany powierzchni i poziomu lustra wody jeziora Kaminsko [Nadlesnictwo Doswiadczalne Zielonka] na przestrzeni ostatnich 150 lat

W XX wieku powierzchnia wszystkich jezior w Polsce zmalała o około 44 proc. Takie tempo zanikania śródlądowych zbiorników wodnych notuje się od około 160 lat, a proces ten staje się coraz szybszy (Miller 2003). W Jeziorze Kamińsko (woj. wielkopolskie, gm. Murowana Goślina) od lat 70. XX w. do 2000 r. poziom lustra wody obniżył się o 2,4 m. Uważa się, że zjawisko wahań zwierciadła wody ma w tym przypadku związek z czynnikami naturalnymi i antropogenicznymi. Do czynników naturalnych zalicza się zmiany wielkości opadu atmosferycznego, odpływ powierzchniowy i odpływ gruntowy z jeziora, a także zmiany ewapotranspiracji terenowej wywołanej zalesieniem terenów rolniczych. Wśród czynników antropogenicznych znajduje się eksploatacja wód podziemnych i obiekty hydrotechniczne wywołujące zmianę przepływu wód powierzchniowych i podziemnych (Olejniczak 2003). Z punktu widzenia gospodarki leśnej szczególnie istotne jest stwierdzenie dotyczące związku pomiędzy zalesianiem gruntów porolnych, a obniżaniem się poziomu lustra wody w jeziorze. W pracy podjęto dyskusję na ten temat, śledząc zmiany powierzchniowe Jeziora Kamińsko oraz przyległych lasów na przestrzeni ostatnich 150 lat, i porównując je z innymi zbiornikami wodnymi oraz terenami leśnymi Nadleśnictwa Doświadczalnego Zielonka.

The area of all lakes in Poland decreased about 44% in XX century. Such rate of decline of inland water reservoirs has been noted from 160 years and this process has been intensified (Miller 2003). The water level of Kamińsko lake (Wielkopolska province, Murowana Goślina community) had been reduced about 2.4 m from 70th of XX century to the year 2000. The phenomenon of fluctuation of water table is stated to be in connection with both natural and anthropogenic factors. Changes of quantity of rainfall, underground and surface runoff from the lake and changes of field evapo-transpiration, caused by afforestation of agricultural land are included among the natural factors. Then extraction of underground water and hydrotechnical objects, causing the changes of surface flow and of groundwater flow are numbered among anthropogenic ones (Olejniczak 2003). From the point of view of forest economy finding the relationship between afforestation of arable lands and decrease of water level in the lake would be especially significant. In present paper we discuss this problem. We have followed the surface changes of Kamińsko Lake and adjacent forests in the period of recent 150 years. We have also compared obtained data with the other water reservoirs and forest areas of Zielonka Experimental Forest Division.