Przeciwdziałanie skutkom bezrobocia ludności napływowej jako wymiar polityki integracyjnej Polski

The article analyses the legal regulations concerning unemployment benefits for immigrants and presents them as an element of the policy aimed at integrating immigrants in Poland. The access to instruments counteracting the effects of losing employment varies significantly among particular categories of foreigners. The most extensive rights (equal to the rights of Polish citizens) are granted to immigrants with a permanent residence permit and long-term residents of the EU, forced immigrants and migrants from the EU/EFTA member states. However, the heterogeneity of these categories and the variety of grounds for obtaining residence permits lead to the conclusion that the integration policy underlying the regulations for individual groups is characterised by different assumptions and objectives. In the case of  permanent immigrants, the assumption of the integration policy is to provide access to the institutions of the welfare state to those whose centre of life interests in Poland is permanently connected with the Polish labour market and the social security system. In the case of forced immigrants, the grounds underlying a policy of providing access to services are humanitarian reasons. The acceptance of these immigrants to the territory of the Republic of Poland is of a charitable nature and cannot be seen in terms of the calculation of financial profits and losses. On the other hand, the shaping of integration policy with regard to access to social benefits for migrants from EU/EFTA member states is a consequence of the need to comply with the EU’s laws, mainly to ensure smooth implementation of the principle of the free movement of workers. However, the largest category of immigrants in Poland are short-term immigrants who come to Poland with a seasonal work permit in combination with a system of declarations and who are not covered by the unemployment protection system, and who are expected to leave the country following the completion of work.

Artykuł analizuje regulacje prawne dotyczące świadczeń dla imigrantów z tytułu bezrobocia, ukazując je jako element polityki integracji imigrantów w Polsce. Poszczególne kategorie cudzoziemców mają bardzo zróżnicowany dostęp do instrumentów przeciwdziałania skutkom utraty zatrudnienia. Najszersze uprawnienia (zrównane z prawami obywateli polskich) mają imigranci z zezwoleniem na pobyt stały i rezydenci długoterminowi UE, imigranci przymusowi oraz imigranci z państw UE/ EFTA. Heterogeniczność tych kategorii, różnorodność podstaw uzyskiwania praw pobytowych skłania jednak do wniosku, że polityka integracji leżąca u podłoża przepisów wobec poszczególnych grup charakteryzuje się różnymi założeniami i celami. W przypadku imigrantów permanentnych założeniem polityki integracji jest zapewnienie dostępu do instytucji państwa dobrobytu osobom, które w Polsce mają ośrodek interesów życiowych, są trwale powiązane z polskim rynkiem pracy i systemem zabezpieczeń społecznych. W przypadku imigrantów przymusowych uzasadnieniem polityki umożliwiającej dostęp do świadczeń są względy humanitarne. Przyjęcie takich osób na terytorium RP ma charakter charytatywny i nie może być postrzegane w kategoriach kalkulacji finansowych zysków i strat. Z kolei ukształtowanie polityki integracyjnej w zakresie dostępu do świadczeń społecznych imigrantów z państw UE/ EFTA wynika z konieczności przestrzegania porządku unijnego, w szczególności zapewnienia bezproblemowej realizacji zasady swobodnego przepływu pracowników. Najliczniejszą kategorią imigrantów w Polsce są jednak imigranci krótkoterminowi przybywający w ramach zezwoleń na pracę sezonowa oraz systemu oświadczeń, którzy nie są włączeni do systemu ochrony przed bezrobociem oraz od których oczekuje się wyjazdu po wykonaniu pracy.