Restytucja melodii śpiewów gregoriańskich… na przykładzie nowego wydania Graduale Novum

Without any doubt the Graduale Romanum of 1908 (GR 1908) was a pioneer workof the highest order. Concerning the quality of its melodies this edition transcends by farthe level of all previous editions. On the other hand the GR 1908 is far from being a perfectbook. Especially if one examines the GR 1908 from the perspective of semiology, onewill be faced with many discrepancies between the melodic version of the GR 1908 (andconsequently of the Graduale Triplex) and the paleographical data and their semiologicalfindings. So, for instance, a look at the introit Si iniquitates has shown, that the questionof whether a piece in the third mode appears with tenor si (according to the oldestmanuscripts and the Graduale Novum) or with tenor do (according to the GR 1908) isnot insignificant for the expressive substance of this piece.Furthermore, the necessity of a correction of the melodic version of the the GR 1908is not measured by the number of notes in need of correction, as it may be observed forexample in several passages of the introit Resurrexi of Easter Sunday. Quite often a singlealtered note is enough to change completely the modal structure and the expressive substance.Even if someone examines in the Gregorian chants the connection between wordand note at a semantic level can not avoid the question of whether the melodic versionof the GR 1908 corresponds to an older or a more recent tradition, as it may be shownfor example by a compariConsequently, the restitution of the melodies of the GR 1908, as it has been realized by an international workgroup „Melodierestitution“ and published in the two volumes of Graduale Novum (Regensburg–Città del Vaticano 2011 and 2018), was necessary.Concerning the methodology of the melodic restitution, the fundamental principle was from the beginning the following one: The starting point and the highest authority for any work on the restitution of Gregorian melodies are the oldest adiastematic manuscripts of the tenth century, especially Cantatorium St. Gall 359, Laon 239 and Einsiedeln 121. And the most important task consisted in the search for as close as possible a melodic correspondence to the data of the adiastematic manuscripts. For this, the consultation and study of the most important diastematic sources, above all of Benevent 34 and Paris B.N. lat. 776 (Albi), is necessary. The total number of all the manuscripts consulted by the workgroup up to our days comes to about one hundred fifty.For other themes concerning the question of the melodic revision of the GR 1908, please, see: Johannes Berchmans GÖSCHL, Graduale Novum. Editio magis critica iuxta SC 117 – Kommentar, Regensburg 2018.son between two correspondent passages of the introits SpiritusDomini and Victricem.

Bez wątpienia Graduale Romanum z 1908 roku (GR 1908) był pionierską pracą na najwyższym poziomie. Jeśli chodzi o jakość melodii, wydanie to zdecydowanie przekracza poziom wszystkich poprzednich edycji. Z drugiej strony GR 1908 daleki jest od idealnej książki. Zwłaszcza jeśli przyjrzymy się mu z perspektywy semiologii, będziemy musieli zmierzyć się z wieloma rozbieżnościami między wersją melodyczną GR 1908 (a w konsekwencji Graduale Triplex) a danymi paleograficznymi i ich semiologicznymi ustaleniami.Ponadto konieczność restytucji melodycznej wersji GR 1908 nie mierzy się liczbą dźwięków wymagających korekty, jak można to zaobserwować na przykładzie kilku fragmentów introitu Resurrexi w Niedzielę Wielkanocną. Dość często wystarczy zmiana pojedynczego dźwięku, aby całkowicie zmienić strukturę modalną i ekspresję utworu.W związku z tym konieczne było przywrócenie melodii GR 1908, które zostało zrealizowane przez międzynarodowy zespół badawczy „Melodierestitution”. Wyniki ich prac zostały opublikowane w dwóch tomach Graduale Novum (Regensburg–Città del Vaticano 2011 i 2018).Jeśli chodzi o metodologię restytucji melodycznej, podstawowa zasada była następująca: punktem wyjścia i najwyższym autorytetem dla wszelkich prac nad restytucją melodii gregoriańskich są najstarsze rękopisy adiastematyczne z X wieku, zwłaszcza cantatorium St. Gall. 359, Laon 239 i Einsiedeln 121. Najważniejszym zadaniem było poszukiwaniejak najbliższej melodycznej korespondencji z danymi z rękopisów adiastematycznych.W tym celu należało skonsultować i zbadać także najważniejsze źródła diastematyczne,przede wszystkim Benevento 34 i Paris B.N. lat. 776 (Albi). Łączna liczba wszystkich rękopisówkonsultowanych przez grupę roboczą wynosi około sto pięćdziesiąt.