Nowe media w rzeczywistości szkolnej – rewolucja, ewolucja czy regresja

At the turn of the XX and XXI centuries we can observe a rapid development and expansion of so called new media. At present the term encompasses mainly computers and the Internet. These modern technology achievements have a crucial impact on nearly each sphere of human functioning, such as entertainment, work, communication or banking. Hence, education is also undoubtebly under their profound influence. Even if the general educational pedagogy did not deal with the new media at all not noticing their emergence in human life, it is undisputable that the quality of teaching and learning processes would change anyway. This fact results from easier access to information and a possibility of information exchange on an extremely large scale. Therefore, researchers’ attention is increasingly attracted to this phenomenon. Unfortunately, empirical and theoretical analyses conducted so far bring equivocal results. At the same time, the answer the question posed in the title of the present article depends to a great extent on our approach to the presence of the new media in education. The question concerns the nature of changes caused by the introduction of the new technological devices in the educational process. These changes may bring either radical and revolutionary quality alternations, or they may be gradual like in the case of evolution, or, finally, they may lead to regression caused by an improper approach to the problem concerning the relationship between the man and the new media – consequently we will witness the worsening of the quality of teaching and learning. The present article attempts to undertake such a discussion. The contemporary educational pedagogy is forced to deal with the teaching and learning computerisation process. It must describe this process and investigate potential possibilities, benefits and threats connected with the phenomenon. It should have the leading role in such research.

Przełom XX i XXI w. to okres błyskawicznego rozwoju i ekspansji tzw. nowych mediów. Pod pojęciem tym rozumie się w chwili obecnej przede wszystkim komputery i Internet. Te osiągnięcia współczesnej techniki mają niezwykle istotny wpływ na niemal każdą dziedzinę ludzkiego funkcjonowania, począwszy od rozrywki, przez pracę i komunikowanie się, do handlu, bankowości i edukacji. Nawet gdyby dydaktyka ogólna nie zajęła się nowymi mediami i nie dostrzegła ich obecności w życiu człowieka, to i tak jakość procesu nauczania i uczenia się zmienią się ze względu na łatwiejszy dostęp do informacji oraz możliwość jej wymiany na bardzo szeroką skalę. Dlatego też badacze przykładają do tego problemu coraz większą wagę. Niestety, wnioski płynące z podejmowanych do tej pory analiz empirycznych oraz teoretycznych dalekie są od jednoznaczności. Tymczasem od tego, jak podejdziemy do obecności nowych mediów w edukacji, zależy w znacznej mierze odpowiedź na zawarte w tytule niniejszego opracowania pytanie. Czy zmiany w procesie kształcenia spowodowane wprowadzeniem nowych środków technicznych spowodują radykalne, rewolucyjne zmiany w jego jakości? A może zmiany te będą stopniowe i łagodne (zgodne z definicją ewolucji)? A może przez niewłaściwe podejście do problematyki relacji człowieka z nowymi mediami będziemy świadkami regresji – obniżenia jakości nauczania i uczenia się? Tym właśnie problemom poświęcone zostało niniejsze opracowanie. Współczesna dydaktyka musi zajmować się procesem komputeryzacji kształcenia, pisać o tym i badać potencjalne możliwości, korzyści i zagrożenia związane z analizowanym zjawiskiem. Opracowania takie powinny powstawać na wielu płaszczyznach, ale niewątpliwie dydaktyka ogólna i jej podstawy powinny pełnić w nich wiodącą rolę.