Dobre obyczaje w polskim prawie kontraktowym – wybrane zagadnienia

This article contains an overview of good manners in Polish contract law. The overview leads to the conclusion that following clauses – “rules of social coexistence” and “socio-economic purpose of law”, which are based on the legislation from the time of the Polish People’s Republic (PRL), need to be replaced by the clause of good manners. It is necessary for the full and thorough Europeanization of the Polish civil law. The two aforementioned clauses appear to be completely foreign concepts and legal categories in the legal doctrine of EU member states which were not the satellite states of the Soviet Union. These clauses have no equivalents in the classic European civil law studies. The return to the “good manners” in the Polish contract law will undoubtedly more deeply anchor the Polish institutions of the contract law in the legal system of EU.

Artykuł zawiera przegląd dobrych obyczajów w polskim prawie kontraktowym. Przegląd ten skłania do wniosku o narastającej potrzebie rychłego zastąpienia bazujących na ustawodawstwie PRL klauzul „zasad współżycia społecznego” oraz „społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa” – klauzulą dobrych obyczajów. Stanowi to konieczną przesłankę pełnej i rzetelnej europeizacji polskiego prawa cywilnego. W doktrynie prawnej krajów członkowskich UE, które nie wchodziły do bloku państw satelickich ZSRR, klauzule zasad współżycia społecznego oraz społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa jawią się jako zupełnie obce pojęcia i kategorie prawne, które nie mają żadnych odpowiedników w klasycznej, europejskiej cywilistyce. Powrót do „dobrych obyczajów” na gruncie polskiego prawa kontraktowego pozwoli na pełniejsze wykorzystanie dorobku doktryny i orzecznictwa powstałego zarówno w okresie II RP, jak i w krajach zachodniej Europy po II wojnie światowej, co niewątpliwie głębiej zakotwiczy instytucje polskiego prawa umów w systemie prawa UE.