Tereny wiejskie mają ogromne znaczenie zarówno dla środowiska przyrodniczego
jak i życia gospodarczego Polski. Coraz większego znaczenia nabierają
ich funkcje pozarolnicze, takie jak: mieszkalnictwo, gospodarka wodna, regeneracja
sił i zdrowia ludności, ochrona walorów środowiska przyrodniczego,
leśnictwo itd. Konieczność przebudowy struktur agrarnych, uregulowania procesów
związanych z obiegiem wody i erozją wodną oraz potrzeba ochrony zasobów
wodnych i biocenoz naturalnych będzie wymagała uformowania na tych obszarach
nowego modelu użytkowania oraz wprowadzenia gruntownych zmian w kierunkach
rolniczego gospodarowania.
Akcesja Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku stworzyła możliwość
podjęcia długofalowych, niezwykle kosztownych, ale niezbędnych, działań realizujących
najważniejsze cele ogólnospołeczne, takich jak ochrona przeciwpowodziowa
i regulacja stosunków wodnych, ochrona zasobów i walorów środowiska
przyrodniczego i jego częściowa renaturyzacja, kształtowanie pożądanych walorów
klimatycznych i krajobrazowych terenów wiejskich, poszerzenie funkcji rolniczej
gospodarstw rolnych (obok działalności produkcyjnej) o działalność ekologiczną
(ochronną i konserwatorską) oraz pielęgnowanie cech kulturowych
i etnograficznych obszarów wiejskich. Działania te, ze względów organizacyjnych
i ich prospołeczny charakter, powinno się prowadzić w ramach rządowych programów
operacyjnych programowanych i realizowanych na obszarach kilku województw
o zbliżonych cechach struktur agrarnych i środowiska przyrodniczego
Finansowane powinny być głównie ze środków funduszy unijnych i środków budżetowych. Niezwykle ważnym zadaniem dla rządu powinno stać się opracowanie
takich programów dla regionów położonych w dorzeczu górnej oraz środkowej
i dolnej Wisły. Szczególnie pilne, ze względu na ogromne zagrożenie powodziowe
znacznych obszarów, wyjątkowe walory przyrodnicze i kulturowe oraz ogromne
znaczenie regionu dla właściwego funkcjonowania zarówno środowiska przyrodniczego
jak i życia gospodarczego Polski jest opracowanie i realizacja tego typu
programu dla trzech województw położonych w dorzeczu górnej Wisły (śląskiego,
małopolskiego i podkarpackiego) posiadających w swoich granicach większość
obszarów górskich i wyżynnych kraju, w tym cały obszar polskich Karpat.
Przy realizacji tych zadań powinno znaleźć zastosowanie, pod warunkiem
wprowadzenia istotnych zmian w przepisach i procedurach stanowiących ramy
prawne jego stosowania, scalenie gruntów jako efektywne i niezbędne narzędzie
do kompleksowej przebudowy rozłogów gospodarstw rolnych i struktur przestrzennych
obszarów wiejskich.
Rural areas are of great importance both for the natural environment and
for economic life in Poland. Increasingly greater importance is assigned to their
non-agricultural functions, such as: residential function, water management, regeneration
of people’s strength and health, conservation of the natural environment,
forestry, etc. The necessity for reconstruction of farming structures, regulation
of processes related to the circulation of water and water erosion, and the
need to protect water resources and natural biocenoses, will require formulation
of a new usage model in those areas, and introduction of thorough changes in the
area of agricultural management.
Poland’s accession to the European Union in 2004 has allowed for taking
long-term, very costly but necessary actions implementing the most important general
social objectives, such as flood prevention and regulation of water relations,
protection of the resources and valours of the natural environment and its partial
renaturalization, shaping of the required climatic and landscape advantages of the
rural areas, extension of the agricultural function of farms (apart from manufacturing
activities) with ecological activities (related to conservation and protection),
as well as conservation of cultural and ethnographic properties of the rural
areas. Due to organizational reasons and their pro-social nature, such activities
should be run within governmental operating programmes designed and implemented
on the territories of several regions with similar features related to farming
structures and the natural environment. Financing should mainly come from
the EU funds and the budgets.
For the government, it should be an important task to develop such programmes
for regions in the upper and lower Vistula River basin. Due to significant
risk of flooding on large areas, special natural and cultural valours, and great importance
of the region for proper functioning of both the natural environment and
economic life of Poland, it is particularly urgent to develop and implement such
a programme for three regions located in the upper Vistula River basin (Śląskie,
Małopolskie and Podkarpackie Voivodeships) which house most mountainous and
plateau areas, including the entire area of the Polish Carpathians. When implementing such tasks, on condition of significant changes in legislations
and procedures forming their legal framework, land integration should
take place as an effective and necessary tool for complex rebuilding of the distribution
of agricultural farms and spatial structures in the rural areas.
