O wykorzystaniu metod planowania eksperymentów czynnikowych w konstrukcji indeksów statystycznych

Metodologia planowania eksperymentów znajduje zastosowanie w projektowaniu procesu produkcyjnego, pozwalając na poprawę jego rezultatów technologicznych i ekonomicznych. Plany eksperymentów wykorzystywane są również w naukach przyrodniczych oraz pozwalają na modyfikację istniejących metod statystycznych. W teorii indeksów statystycznych poszukuje się takiej postaci indeksów dla wielkości absolutnych, które pozwoliłyby na ich właściwą interpretację ekonomiczną, a jednocześnie spełniałyby odpowiednie aksjomaty. Wśród podejść w konstrukcji indeksów statystycznych dla wielkości absolutnych wymienia się ujęcie czynnikowe zaproponowane w 1961 r. przez K.S. Banerjeego. W niniejszym artykule przedstawiono konstrukcję indeksów statystycznych dla wielkości stosunkowych z wykorzystaniem podejścia czynnikowego. Ponadto zaprezentowano przykład empiryczny, pozwalający zweryfikować własności zaproponowanych indeksów statystycznych.

Methods of design of experiments, as a tool of statistical quality control, leads to the improvement of technological and economical results of a manufacturing process. Currently design of experiments are used also in natural sciences and allows for the modification of existing statistical methods. In the theory of statistical indexes, one of the approaches of the construction of statistical indexes is the factorial approach proposed in 1961 by K. Banerjee. The aim of this article is to present the construction of statistical indexes for relative magnitudes using a factorial approach. In addition, an empirical example will be presented to verify the properties of the proposed indexes.