TiSA jako nowe plurilateralne porozumienie w sprawie handlu usługami

Porozumienie w sprawie handlu usługami (TiSA) jest największym pod względem liczby członków negocjowanym obecnie porozumieniem handlowym. Jego celem jest zwiększenie dynamiki liberalizacji międzynarodowego handlu usługami i odblokowanie ogromnego potencjału tego sektora dzięki wyjściu poza dotychczasowe (często nieaktualne, bo nieuwzględniające zmian zachodzących w sektorze usług i gospodarce światowej) postanowienia Układu ogólnego w sprawie handlu usługami (GATS). Polityczne i ekonomiczne implikacje TiSA są szeroko dyskutowane ze względu na jego potencjalne duże znaczenie dla globalnego handlu usługami. Jednak podstawowym celem artykułu było przedstawienie plurilateralnego TiSA w kontekście multilateralnego systemu handlowego. Do jego realizacji wykorzystano metodę krytycznej analizy źródeł – zarówno oficjalnych dokumentów UE i WTO, jak i literatury naukowej oraz doniesień prasowych. Opracowanie składa się z trzech zasadniczych części. W pierwszej omówiono główne elementy i strukturę przyszłego porozumienia, a w kolejnej wskazane zostały przyczyny utrzymującej się stagnacji negocjacji usługowych prowadzonych w ramach Światowej Organizacji Handlu (WTO). Następnie przeanalizowana została możliwość włączenia TiSA, jako wspólnego zestawu reguł w zakresie handlu usługami, do wielostronnego systemu handlowego i tym samym rozciągnięcia korzyści z niego płynących na kraje nieuczestniczące w negocjacjach. W oparciu o ograniczone informacje o stanie trwających negocjacji można stwierdzić, że im dłużej rozmowy będą prowadzone w obecnym formacie, tym mniejsza zasadność multilateralizacji porozumienia i tym słabsze perspektywy jego włączenia do architektury WTO. Warto zauważyć, że żadna z głównych gospodarek wschodzących ani żaden ze strategicznie ważnych krajów ASEAN nie bierze udziału w rokowaniach. Zatem istnieje wyraźna potrzeba zaangażowania w negocjacje większej liczby stron, by osiągnąć niezbędną „masę krytyczną”. Przeszkodą na drodze do ewentualnej przyszłej multilateralizacji TiSA może być również hybrydowy model formułowania zobowiązań liberalizujących wymianę usług; im bardziej architektura nowego porozumienia odbiegać będzie od procedur negocjacyjnych przyjętych w GATS, tym trudniejsze będzie jego włączenie do WTO. Opracowanie jest przyczynkiem do dalszych badań nad realnym znaczeniem TiSA dla pogłębienia liberalizacji handlu usługami