Powrót „Dziadów”, czyli dwa teatry

Szkic Jacka Kopcińskiego jest poświęcony nowym realizacjom Dziadów Adama Mickiewicza we współczesnym teatrze polskim. Autor zestawia ze sobą spektakle dwóch awangardowych reżyserów młodszego pokolenia: Michała Zadary i Pawła Passiniego, a także analizuje wywiady udzielone przez obu twórców. Celem szkicu jest rekonstrukcja artystycznej świadomości reżyserów, którzy konfrontują się z najważniejszym polskim dziełem dramatycznym. Rekonstrukcja ta prowadzi do ukazania dwóch strategii interpretacyjnych, które odpowiadają odmiennym kierunkom rozwoju polskiego teatru współczesnego. Zadara inscenizuje cały tekst dramatu, ale zniekształca jego sensy, żeby zbudować krytyczny dystans wobec mitów romantycznych. Natomiast Paweł Passini dokonuje adaptacji dramatu, ale podąża za jego metafizycznym znaczeniem i wystawia go jak obrzęd w zgodzie z ideą romantyczną. Spektakl Zadary autor umieszcza w nurcie teatru krytycznego, natomiast przedstawienie Passiniego odczytuje jako propozycję alternatywną, którą nazywa teatrem wspólnoty wyobrażonej. Kontekstem dla tych rozważań jest jubileusz 250. rocznicy powstania Teatru Narodowego i teatru publicznego w Polsce.