Od kontrkultury do konformizmu. Ewolucja relacji jednostka – internetowa wspólnota działań na przykładzie Wikipedii

Gdy w 2001 roku powstawał projekt internetowej encyklopedii – Wikipedii, jego twórcy za-kładali pełną inkluzywność. Początkowy okres rozwoju Wikipedii to przede wszystkim tworzenie się społeczności o cechach kontrkultury, która wzrastała na bazie ruchu wolnej treści, zapoczątkowanego tworzeniem wolnego oprogramowania w latach 90. XX wieku. Szybki rozwój wspólnot działań w wielu wersjach językowych tejże encyklopedii miał swoje istotne konsekwencje społeczne. Ponieważ między najbardziej aktywnymi jednostkami kształtowały się coraz silniejsze więzi, relacje wobec nowych użytkowników, wcześniej serdeczne i nieoficjalne, stawały się chłodniejsze i zdystansowane. W efekcie samo środowisko społeczne poprzez zmiany tychże relacji zaczęło się zmieniać. Do projektu trafiało więcej osób, gotowych na konformistyczne przyjęcie istniejących form relacji interpersonalnych. W artykule autor bazując na analizie treści wybranych deklaracji światopoglądowych użytkowników oraz na kilkuletniej obserwacji uczestniczącej, opisuje trendy w zmieniającym się systemie aksjonormatywnym oraz w wynikającym z niego podejściu społeczności do nowych użytkowników. W szczególności podkreśla zwiększa-nie liczby edytorów przyjmujących wartości konserwatywne i co za tym idzie – postawy konfor-mistyczne wobec edytorów włączających się do działań z wartościami liberalnymi i postawami nonkonformistycznymi.

In 2001 when the online encyclopedia – Wikipedia was created, its editors received full in-clusiveness. The initial period of the development of Wikipedia is mostly forming the countercul-ture community. That movement was started by hackers who created free software projects such as GNU/Linux in the 90s of the XX century. The fast development of community of that encyclopedia has caused fundamental social consequences. Increasingly strong ties have developed among the most active users. Relationships with new users, previously cordial and informal, became cooler and distanced. As a result, the same social environment through changes in these relationships began to change. More people ready to accept existing forms of interpersonal relationships arrived to the project. In this article the author, based on the content analysis of selected philosophical statements of users and several years of participant observation, describes the changing trends in the value system and changes in treatment of new users by the community of Wikipedia. The author emphasizes increasing number of editors taking conservative values and conformist attitudes to editors taking liberal values and nonconformist attitudes.