Zróżnicowanie rozwoju powiatów Polski Wschodniej a problem samodzielności finansowej

Realizowane przez powiat działania są splotem wzajemnie powiązanych ze sobą czynników. Tworzą one wielowymiarową przestrzeń. Podstawowym celem działalności powiatów jest zapewnienie jak najlepszych warunków dla funkcjonowania społeczności lokalnej. Pozycja samorządu terytorialnego wymaga dbałości o sytuację finansową. Celem artykułu jest analiza zróżnicowania samodzielności finansowej w kontekście przestrzennych dysproporcji poziomu rozwoju powiatów Polski Wschodniej z wykorzystaniem miary syntetycznej. Przeprowadzone analizy dokonano w układzie 87 powiatów ziemskich Polski Wschodniej. Jako materiał źródłowy wykorzystano dane z Bazy Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego (dla 2008 r. i 2016 r.). Potencjał powiatów oceniany jest przez pryzmat składowych potencjałów: finansowego, gospodarczego i infrastrukturalnego. Wyniki badań mogą sugerować istotną rolę przestrzennych czynników lokalizacyjnych, takich jak położenie w strefie bezpośredniego oddziaływania większych miast. Najlepszymi powiatami okazały się: skarżyski, stalowowolski, ostrowiecki (w 2008 r.) oraz rzeszowski, skarżyski, stalowowolski (w 2016 r.). Najsłabszymi: chełmski, kazimierski i zamojski. Wartość wskaźnika wahała się w granicach 0,23– 0,38 w 2008 r. i 0,25–0,39 w 2016 r. dla Si oraz 0,67–0,84 w 2008 r. i 0,66–0,81 w 2016 r. dla OEit.

The actions implemented by the county are a combination of mutually related factors. They form a multidimensional space. The basic purpose of the poviats’ activity is to ensure the best conditions for the functioning of the local community. The position of local government requires care for the financial situation. The aim of the article is to analyze the diversification of financial independence in the context of spatial disproportions in the level of development of poviats of Eastern Poland using a synthetic measure. The analyzes were carried out in the system of 87 poviats land of Eastern Poland. As the source material, data from the Local Data Base of the Central Statistical Office (for 2008 and 2016) were used. The potential of poviats is assessed through the prism of component potentials: financial, economic and infrastructural. The results of research may suggest an important role of spatial location factors, such as location in the zone of direct impact of larger cities. The best poviats were skarżyski, stalowowolski, ostrowiecki (w 2008 r.) oraz rzeszowski, skarżyski, stalowowolski (w 2016). The poorest poviats are chełmski, kazimierski and zamojski. The index value varied in the ranges of 0.23–0.38 in 2008 and 0.25–0.39 in 2016 for Si and 0.67–0.84 in 2008 and 0, 66–0.81 in 2016 for OEit.