Sidonius Apollinaris’ Pagan Vision of Ancient Roma Bellatrix in Christian Rome

Artykuł przedstawia wizję Roma bellatrix u Sydoniusza Apolinarego. Jest to dawna wiza Rzymu; znajdujemy ją i łacińskich poetów jak Newiusz, Eniusz, Cyceron, Stacjusz, Pliniusz, Auzoniusz, Nazariusz, Symmach. Rzymianie chlubili się swymi podbojami; rozumieli je nie jako okupację (w znaczeniu negatywnym), lecz jako dominację, która niesie ludziom wyższą kulturę i cywilizację. Sydoniusz prezentował ową wizję w swych panegirykach na cześć cesarzy: Awitusa, Majoriana i Antemiusza. W pierwszym panegiryku Roma bellatrix symbolizowana jest przez sędziwą niewiastę (miasta w języku łacińskim mają rodzaj żeński). Przychodzi ona na zgromadzenie bogów pod przewodnictwem Jowisza, by prosić o pomoc przeciw najeźdźcom. Jowisz zapowiada, że pomoc ześle poprzez nowego cesarza, czyli Awitusa. Podobny motyw pojawia się w panegiryku na cześć Majoriana; tym razem Afryka prosi Rzym o pomoc. Rzym obiecuje przyjść z pomocą poprzez Majoriana, który ma wypędzić barbarzyńców. W trzecim panegiryku Roma spotyka się z grecką boginią Eos. Ta obiecuje pomoc poprzez Antemiusza, cesarza pochodzenia greckiego, który właśnie przybył z Konstantynopola. Zapowiedzi zwycięstwa nie sprawdziły się, bowiem Rzym, pomimo wysiłków cesarzy, padł na skutek wewnętrznego rozkładu. Jest rzeczą godną odnotowania, że chrześcijanin Sydoniusz wygłaszał owe panegiryki na cześć chrześcijańskich cesarzy, a mimo to odwoływał się do mitologicznych bóstw, nie próbując chrystianizować mitologicznych wizji. Wynikało to stąd, że pomimo chrystianizacji, szkoły rzymskie bazowały na dawnym klasycznym programie, który był mocno zakorzeniony w mitologii. Dla chrześcijan w V wieku bóstwa mitologiczne nie stanowiły przedmiotu wiary, lecz przede wszystkim służyły jako motyw literacki.