Koncepcja reformy Kościoła Katolickiego krajów niemieckich w myśli i praktyce ks. Ignaza Heinricha von Wessenberga (1774-1860)

Artykuł został poświęcony teoretycznym i praktycznym aspektom działalności reformatorskiej ks. barona Ignaza Heinricha von Wessenberga (1774-1860), który najpierw jako wikariusz generalny (1802-1817), a następnie administrator diecezji Konstancji (1817-1827), bez powodzenia dążył on do utworzenia autonomicznego Niemieckiego Kościoła Narodowego z własnym prymasem i synodem oraz zniesienia obowiązkowego celibatu duchownych. Twórcy wessenbergianizmu udało się jednak skutecznie rozwinąć i unowocześnić system kształcenia dzieci, młodzieży i kleru, wprowadzić język niemiecki przy sprawowaniu nabożeństw kościelnych oraz sakramentów i sakramentaliów. Jego zasługą było rozpowszechnienie wśród duchowieństwa i wiernych Pisma Świętego i dzieł ojców Kościoła w języku narodowym oraz ograniczenie pielgrzymek i kultu świętych. Reakcją Rzymu na reformy ks. Ignaza von Wessenberga było rozwiązanie przez papieża Leona XII (1823-1829) biskupstwa Konstancji i powołanie na jego miejsce arcybiskupstwa z siedzibą we Fryburgu Bryzgowijskim. Do większości idei i postulatów głównego teoretyka wessenbergianizmu nawiązały Kościoły starokatolickie, które doprowadziły do przywrócenia ustroju synodalno-episkopalnego i języka narodowego w liturgii oraz ograniczenia praktyk dewocyjnych i zniesienia obowiązkowego celibatu duchownych.

The article concentrates on theoretical and practical aspects of reformist activity undertaken by clergyman and baron Ignaz Heinrich von Wessenberg (1774-1860) who, originally as a vicar-general (1802-1817) and later as the administrator of the diocese of Constance (1817-1827). He ineffectively advocated the autonomy of German National Church, with its own primate and synod, as well as abolition of clerical celibacy. However, the founder of Wessenbergianism was successful in developing innovative educational system for children, teenagers and clargy and also in introducing German language in liturgical services, sacraments and sacramentals. It is to his credit that he widespread, among clergy and congregation members, the German version of the Bible and Fathers of the Church writings. He also constricted pilgrimage and hagiolatry. In reaction to Wessenberg's reforms Pope Leo XII (1823-1829) dissolved the diocese of Constance which became part of the newly established archdiocese of Freiburg. Most of Wessenberg's ideas and demands were addressed by Old Catholic Churches, which resulted in synodal and episcopal polity restoration as well an introducing national languages in liturgical services, restricting bigotry an abolition of clerical celibacy.