Motywy uprawiania narciarstwa przez Polaków do 1914 r.

Celem pracy był opis kształtowania się myśli o wartościach przypisywanych uprawianiu narciarstwa oraz przegląd motywów, jakimi kierowali się polscy narciarze do 1914 roku. Z uprawianiem narciarstwa wiązano wtedy wartości zdrowotne i kondycyjne oraz wartości wolicjonalne (odwaga, silna wola, zdecydowanie). Te walory narciarstwa pozwalały podkreślać też jego walory wychowawcze. Wskazywano, że jazda na nartach może być źródłem przyjemności związanych z przebywaniem zimą w górach i czerpaniem wrażeń estetycznych. Przyjemność widziano również w emocjach związanych z szybkością jazdy i panowaniem nad nartami. Szybko dostrzeżono użytkowe walory nart, pozwalające taternikom na realizowanie celów taternickich. Następnie pojawiła się idea współzawodnictwa, kształtująca narciarstwo sportowe. Upowszechnienie narciarstwa przyniosło też ideowe konflikty. Przeciwstawiano wartości uprawiania turystyki i sportu narciarskiego. Pojawił się również konflikt pomiędzy zwolennikami narciarstwa a obrońcami górskiej przyrody. Motywy uprawiania narciarstwa, jakie pojawiły się do 1914 r. w polskim narciarstwie, ukształtowały tę formę aktywności fizycznej w sferze idei. Pozwoliły też na uświadomienie oddziaływania narciarstwa na szereg sfer aktywności fizycznej człowieka.

The aim of the paper was to describe the ideas of skiing values and to systematize motives which Polish skiers were influenced by up to 1914. There were both fitness and volitionary values (courage, strong will, decisiveness) connected with skiing then. These features of skiing emphasized its educational values. It was also showed that skiing can be the source of pleasure connected with spending time in the mountains and enjoying its aesthetical values. The pleasure was seen also in emotions connected with speed and control over skis. The useful values of skis were quickly perceived by mountaineers, permitting them to realize climbing aims. Next, the idea of competitive skiing appeared. The popularization of the skiing brought also the conflicts of ideas between tourist skiers and competitive skiers, as well as, between skiers and protectors of nature. The motives of skiing which appeared up to 1914 among Polish skiers shaped this form of physical activity in field of idea. They allowed to understand the huge impact of skiing on many fields of human physical activities.