Shaping the landscape on former farmland of south-eastern Poland

In 2012, in the south-eastern part of Poland, a study was carried out on former farmland, not used for agricultural purposes. The goal of this thesis is to define the speed and directions of changes occurring in plant communities on deserted former farmland because of the immediate surroundings of another land. Observations of plant communities were conducted at six research stations. The choice of research stands was conditioned by the size of the area of abandoned land, their immediate neighborhood, representativeness and homogeneity of communities. The occurring species of plants, including the abundance and sociability, were recorded in the form of phytosociological records. Flora was grouped in four layers (each independently). Factors examined the state of abandoned farmlands were abiotic environmental variables, such as: slope fields, stoniness substrate richness and soil pH, as well as the history of the land and the age of the abandoned fields. Some subsequent stages of a secondary succession can be observed on the deserted land situated near the forests. The succession is developing into a deciduous forest. On the land which is far from natural forest communities, the changes are much slower or hardly noticeable. The degree of species diversity in the abandoned former farmland was dependent on the nature and composition of adjacent plant communities. Vegetation dynamics in the different plant communities is, however, dependent on environmental factors and soil properties. The land which is not cultivated and more grassy can be a permanent part of a former farmland landscape. Discontinuation of agricultural production and leaving the former farmland has a significant influence on shaping the landscape in South-Eastern Poland. There are alternatives for land management of a former farmland to integrate new environments to modern agricultural landscape, such as reforestation, restitution of pastures, restoration or creation of foothill grassland ecological, so that will be preserved areas of natural habitat conditions occurring vegetation there.

Badania przeprowadzono na gruntach porolnych, nieużytkowanych rolniczo, w południowo-wschodniej części Polski, w 2012 roku. Celem badań było określenie tempa i kierunków przemian zachodzących w zbiorowiskach roślinnych na opuszczonym areale, z uwzględnieniem bezpośredniego sąsiedztwa z gruntami rolnymi. Obserwacje zbiorowisk roślinnych prowadzono na 6 stanowiskach badawczych. Wybór stanowisk uzależniono od wielkości obszaru porzuconych gruntów, ich bezpośredniego sąsiedztwa, reprezentatywności i jednorodności zbiorowisk. Występujące gatunki roślin, z uwzględnieniem ilościowości i towarzyskości, zapisywano w formularzu zdjęcia fitosocjologicznego. Roślinność grupowano w czterech warstwach (w każdej z osobna). Czynnikami stanu badanych, opuszczonych pól uprawnych były abiotyczne zmienne ekologiczne, jak: nachylenie pola, kamienistość podłoża, zasobność i pH gleby, a także historia gruntów i wiek opuszczonych pól uprawnych. Na gruntach położonych w pobliżu lasów obserwowano kolejne fazy sukcesji wtórnej, zmierzającej w kierunku lasu liściastego, zaś na gruntach oddalonych od naturalnych zbiorowisk leśnych zachodzące przemiany były znacznie wolniejsze lub prawie niezauważalne. Stopień różnorodności gatunkowej na porzuconych gruntach porolnych był uzależniony od charakteru i składu gatunkowego sąsiadujących zbiorowisk roślinnych. Dynamika roślinności w poszczególnych zbiorowiskach roślinnych była natomiast uzależniona od czynników środowiska i właściwości gleb. Grunty nieużytkowane rolniczo, z dominacją gatunków trawiastych, mogą stanowić trwały składnik krajobrazu porolnego. Zaprzestanie produkcji rolnej i pozostawienie gruntów porolnych może mieć istotny wpływ na kształtowanie krajobrazu w południowo-wschodniej Polsce. Możliwe są alternatywy zarządzania gruntami porolnymi w celu integracji nowych środowisk do współczesnego krajobrazu rolniczego, takie jak: ponowne zalesianie, restytucja pastwisk podgórskich czy tworzenie użytków ekologicznych, dzięki czemu zostaną zachowane obszary o naturalnych warunkach siedliskowych występującej tam roślinności.