THE MECHANISM OF CREATING EDUCATIONAL EXPERIENCE AS THE INDICATOR OF EDUCATIONAL COMPETENCE IN THE NARRATIONS OF ADULT STUDENTS. AN EXCERPT FROM A CASE STUDY

This text is a result of qualitative investigation on the mechanism of creating educational competence in the light of adults’ learning experience. The author presents three kinds of educational experience based on phenomenographic analysis of non – traditional students’ narrations about their educational biographies. She names these phenomena as: (a) educational experience as a result of staying in an educational institution and as a result of knowledge absorption, (b) educational experience as a consequence of lack of education appropriate for the expectations of the subjects on every level of their learning process, (c) educational experience as being in the position of the sources exchange (material, intellectual, and social).

Niniejszy tekst jest rezultatem badań jakościowych autorki na temat konstruowania doświadczeń edukacyjnych dorosłych w ciągu ich życia jako implikujących pojawienie się kompetencji edukacyjnej. Autorka krytycznie prezentuje trzy typy doświadczeń edukacyjnych zrekonstruowanych w oparciu o fenomenograficzną analizę biografii edukacyjnych nietradycyjnych studentów. Nazywa je w następujący sposób: (a) doświadczenie edukacyjne jako rezultat przebywania w instytucji kształcącej i absorpcji wiedzy, (b) doświadczenie edukacyjne jako konsekwencja niedoświadczania edukacji adekwatnej do oczekiwań badanych na każdym etapie ich życia, (c) doświadczanie edukacyjne jako bycie w sytuacji wymiany zasobów intelektualnych, społecznych i materialnych. Wszystkie te opisy dotyczą dorosłych w wieku 30 i 40 lat, którzy zdecydowali się powrócić do sytemu edukacyjnego, a pochodzą z rodzin, gdzie nie było tradycji zdobywania wykształcenia, to znaczy z rodzin o robotniczym statusie i dopiero teraz mają szansę uczestniczenia w edukacji na poziomie uniwersyteckim. Z narracji badanych wynika, że ich edukacja miała zawsze instrumentalny i adaptacyjny charakter – co w rezultacie stało się barierą w kształtowaniu kompetencji edukacyjnej jako kulturowej związanej z tym, jak rozumieją oni i interpretują świat, w którym żyją. Badani są krytyczni wobec szkoły, ale trzeba przyznać, że kompetencja edukacyjna rozumiana jako sposób uczestnictwa w życiu kulturowym – jeśli się w ich narracjach w ogóle pojawiła – została usytuowana właśnie na poziomie edukacji uniwersyteckiej.

Der vorliegende Text ist ein Ergebnis der von der Autorin durchgeführten Forschungen zur Schaffung von Bildungserfahrungen der Erwachsenen im Laufe ihres Lebens. Diese verursachen, dass es zur Bildungskompetenz kommt. Die Autorin stellt kritisch drei Typen von Bildungserfahrungen dar, die auf Basis der phänomenographischen Analyse der Bildungsbiographien nicht-traditioneller Studenten wiederhergestellt wurden. Es wird Folgendes angeführt: a) Bildungserfahrung als Ergebnis des Aufenthaltes in einer Bildungseinrichtung, b) Bildungserfahrung als Folge dessen, dass man in jedem Lebensabschnitt eine die Erwartungen der Befragten erfüllende Bildung nicht erhält, c) Bildungserfahrung als Austausch von intellektuellen, gesellschaftlichen und materiellen Ressourcen. Alle diese Beschreibungen beziehen sich auf Erwachsene im Alter zwischen 30 und 40 Jahren, die sich entschieden, zum Bildungssystem zurückzukehren und dabei aus Familien kommen, in denen es keine Tradition gab, eine universitäre Ausbildung zu machen, d.h. aus Arbeiterfamilien. Sie erhalten somit erstmals in der Generationenfolge einen Zugang zur Universitätsbildung. Aus den Aussagen der Befragten geht hervor, dass ihre Bildung immer einen instrumentellen Charakter hatte und auf Anpassung abzielte, was im Endeffekt zum Hindernis bei Gestaltung der Bildungskompetenz als einer kulturellen Kompetenz wurde, verbunden damit, wie sie die Welt, in der sie leben, verstehen und interpretieren. Die Befragten stehen gegenüber der Schule kritisch. Man muss aber zugeben, dass die als die Art und Weise der Beteiligung am kulturellen Leben verstandene Bildungskompetenz, wenn sie in ihren Aussagen überhaupt erscheint, gerade mit der Universitätsbildung verbunden wird.