The Right to Choose or Having No Choice: Retirement or Employment. Dilemmas Related to Old Age (Remarks Based on Polish Legal Regulations)

In the title of this work, one may notice a nod towards Shakespearean drama. Here the tragedy of the situation relates to making a choice on whether people at the age of retirement should be left with an unequivocal choice: either work and receive remuneration for it, or retire. However, would it not also be justified to undertake such activities which support pensioners in work and thus create an opportunity for people who receive a retirement pension to work as long as possible? The discussion on this matter is significant, as the lowering of the retirement age is happening in Poland. Postponement of retirement and continuing in work after reaching retirement age may significantly increase retirement income. Therefore, this is decisive when making decisions about whether to take retirement or continue in employment. The legal regulations may considerably affect this process. Hence, the discussion about the adequacy of the legal instruments which allow a choice to be made is particularly important and topical. The presented analyses allowed this author to provide some assessments with relation to the ongoing issue of the lowering of the retirement age, determined - as politicians claim – to give people a choice. The presented topic fits into the framework of making work sustainable over a lifetime, which is a key facet of the promotion of longer and healthier working lives, as it is inextricably linked with the well-being of society.

W ramach niniejszego opracowania Autorka podjęła próbę analizy prawnej sytuacji osób osiągających wiek emerytalny w kontekście kontynuowania pracy zarobkowej. Głównym celem, leżącym u podstaw opracowania naukowego była odpowiedź na pytanie dotyczące prawa wyboru ze strony osób w tym przedziale wiekowym. W celu jej udzielenia przeanalizowano wpływ wieku emerytalnego na kontynuowanie zatrudnienia, jak i wpływ otrzymywanej emerytury na decyzję o podjęciu pracy. Aktualność analizowanej problematyki zasługuje na szczególne podkreślenie ze względu na zmiany w zakresie wieku emerytalnego, prowadzące do jego obniżenia od 1.10.2017 r. W wielu komentarzach dotyczących wprowadzenia powyższej reformy pojawiały się wypowiedzi podkreślające potrzebę zapewnienia obywatelom prawa wyboru: pozostawania w pracy albo przejścia na emeryturę. Posłużyło to także do sformułowania przez Autorkę wniosków odnośnie do kształtu regulacji prawnej oraz uwag de lege ferenda. Nie ulega bowiem wątpliwości, że zasadniczy wpływ na realizację prawa wyboru ze strony obywateli mają regulacje prawne. Kształtują one zakres powyższego prawa. Prowadzić też mogą do sytuacji, kiedy pomimo patetycznych oraz donośnych haseł o prawie wyboru, w rzeczywistości będzie ono tylko pewną iluzją, prowadzącą do pogłębienia się niesprawiedliwego oraz nieakceptowanego międzypokoleniowego podziału ciężarów oraz korzyści. Prowadzone rozważania wpisują się także w liczne programy, agendy oraz badania bazujące na promowania jak najdłuższego pozostawania w zatrudnieniu.