Ergonomiczne aspekty kształtowania nowych form pracy

W skład artykułu wchodzi dziewięć części: wstęp, siedem rozdziałów oraz uwagi końcowe. We wstępie wskazano, że wzrost znaczenia wiedzy, potencjału technologicznego oraz kapitału ludzkiego stanowi wyzwanie dla każdej organizacji. Odejście od tradycyjnego systemu pracy i wdrożenie elastycznego czasu pracy przyniosło wiele korzyści natury ergonomicznej, co wyraża się między innymi we wzroście satysfakcji pracowników, podniesieniu ich kompetencji, jak również w poprawie organizacji pracy. Podobnie niepełnowymiarowe zatrudnienie w krajach Unii Europejskiej cieszy się coraz większym zainteresowaniem i dominuje zwłaszcza wśród kobiet w Holandii, Niemczech oraz Wielkiej Brytanii. Ma to swoje uzasadnienie, ponieważ pracownicy dysponują większą ilością czasu dla rodziny, wykonują pracę z mniejszym stresem, uzyskując za jednostkę czasu wyższe zarobki. Kolejną formą zatrudnienia są umowy terminowe, które nie sprzyjają pełnej satysfakcji pracowników, gdyż zmniejszają ich bezpieczeństwo socjalne. Niemniej dominują one w przedsiębiorstwach zajmujących się handlem, usługami, a także w administracji publicznej. Podobnie w przypadku pracy na wezwanie stajemy się uzależnieni od pracodawcy organizacyjnie i dochodowo. Telepraca jako nowy sposób organizowania pracy zawiera w sobie kilka istotnych cech elastycznej formy zatrudnienia. Poza pozytywnymi konsekwencjami natury ekonomicznej (zwiększenie przychodów firmy, spadek rotacji etc.) niesie ze sobą wiele rozwiązań natury ergonomicznej (wzrost satysfakcji pracowników, lepsze warunki pracy, korzystniejsze dostosowanie czasu pracy). Kolejną formą jest zatrudnienie tymczasowe, określane w literaturze przedmiotu jako leasing pracowniczy. Przynosi ono korzyści przede wszystkim pracodawcom i jest pozbawione walorów ergonomicznych. Ostatnią z omawianych form jest praca rotacyjna (ang. job rotation), którą zaliczamy do nowoczesnej techniki organizacji pracy w firmach. Model ten łączy ze sobą dwie polityki: szkoleniową i zatrudnieniową, przynosząc korzyści zarówno pracodawcy, jak i pracownikowi. Każdy pracownik może wykonywać swoje czynności zmiennie, co w znacznym stopniu eliminuje monotonię i monotypię, przyczyniając się do uatrakcyjnienia pracy.

The article consists of nine parts: introduction, seven sections and concluding remarks. The introduction indicates that the growth in the importance of knowledge, technological capacity and human capital brings about changes which pose a challenge for the component of any organisation which is its employees. The second part of the article characterizes the flexibility of working time, which increases satisfaction among employees. The following, third part discusses part-time work, paying particular attention to the benefits and the consequences of such an arrangement. The fourth part of the elaboration concerns fixed-term contracts, which are beneficial primarily to employers. The next, fifth part of this article discusses on-call employment, which due to its nature makes the employee dependent on the employer. Polish legislation does not include regulations regarding on-call employment. A new form of employment and work organisation is teleworking – the sixth section. It has many advantages of ergonomic nature because the employee enjoys considerable freedom in time and space organisation. A new form of work known as temporary employment is presented in the seventh section of the article. This form of employment is used in the case of seasonal, periodic, relatively ad hoc workers. The eighth section presents job rotation. The form of work in this system is a modern technique of company work organisation. This model combines two policies: training and employment. This form in no way hinders the operation of the company and on the contrary, its employees have a chance for continuous training, as well as improving their qualifications. In the concluding remarks, an ergonomic assessment of new forms of work organisation was made.