Badania porównawcze oznaczania zdolności do wykonania pracy przez dynamity i saletrole metodą bloku ołowianego i wahadła balistycznego

Spośród parametrów detonacyjnych materiału wybuchowego (MW) z punktu widzenia użytkownika najbardziej istotnym jest jego „siła”, czyli zdolność do wykonania przez niego pracy. Działanie MW po detonacji w otworze strzałowym jest procesem szybkim i skomplikowanym: najpierw występuje ciśnienie detonacji powodujące zmiażdżenie skały w sąsiedztwie MW oraz powstanie spękań, następnie ciśnienie produktów detonacji powoduje rozszczelnienie spękań i urobienie skały. W artykule przedstawiono metody oznaczania zdolności do wykonania pracy przez materiały wybuchowe do użytku cywilnego (dynamit i saletrol) stosowane w akredytowanym w Laboratorium Badań Materiałów Wybuchowych i Zapalników Elektrycznych Kopalni Doświadczalnej Barbara Głównego Instytutu Górnictwa, tj. metodę bloku ołowianego i metodę wahadła balistycznego. Celem badań było stwierdzenie istnienia zależności między wartościami zdolności do wykonania pracy przez MW oznaczonymi przy użyciu wahadła balistycznego oraz bloku ołowianego. W rezultacie przeprowadzonych badań oraz analizy wyników wyznaczono współczynnik α-Pb, który służy do przeliczania wartości zdolności do wykonania pracy przez MW oznaczonej na wahadle balistycznym na odpowiadające jej wartości wydęcia bloku ołowianego. Główny Instytut Górnictwa jest jedyną Jednostką Notyfikowaną Unii Europejskiej w zakresie Dyrektywy2014/28/UE, która posiada stanowisko do wytapiania bloków ołowianych oraz aparaturę i środki do oznaczania zdolności do wykonania pracy przez MW w blokach ołowianych – metoda ta została bowiem zaniechana w innych jednostkach badawczych na rzecz badania z użyciem wahadła balistycznego i/lub testu podwodnego.

From all the detonation parameters of explosives, “strength” – the capability to perform work is the most important for the user. The detonation of explosives in the blast hole is a quick and complicated process: first there is a detonation pressure causing the crushing of the rock in the vicinity of the explosive, then the pressure of the detonation products causes the cracking of the rock. The article presents the methods of determining the capability to perform work by explosives for civil use (dynamite and ANFO) used in the accredited Laboratory of Explosives and Electric Detonators Testing of the Experimental Mine “Barbara” of the Central Mining Institute – the lead block (Trauzl) method and the ballistic pendulum method. The aim of the research was to determine the relationship between the values of the capability to perform the work received in a ballistic pendulum method and a lead block method. As a result of the performed tests and the analysis of the results, the α-Pb coefficient was determined, which can be used to convert the value of the capability to perform work on the ballistic pendulum to the corresponding value of the capability to perform work in the lead block. At present, the Central Mining Institute is the only Notified Body of the European Union in the scope of Directive 2014/28 /EU, which has a station for smelting lead blocks and equipment and for determining the capability to perform work by explosives in lead blocks – this method was abandoned in other research units for testing with a ballistic pendulum and/or underwater test.