Siedemnastowieczne listwowe dekoracje sklepienne w Polsce i ich europejski kontekst

 W starszej literaturze panowało przekonanie, że sztukateryjna dekoracja sklepień z początku XVII w., stosowana głównie na Lubelszczyźnie, jest przejawem rodzimych tendencji artystycznych. Z czasem dostrzeżono występowanie takiego rozwiązania poza granicami państwa polsko-litewskiego, nie zwrócono jednak uwagi na jego genezę, której można doszukiwać się w budowlach wznoszonych przez Rafaela i jego współpracowników. Wydaje się, że moda na takie dekoracje wynikała z ich skojarzenia ze sztuką antyczną, dzięki któremu szybko stały się one popularne w państwach południowoniemieckich i Królestwie Czeskim. Przy obecnym stanie badań nie da się wskazać, skąd konkretnie pochodzi taka formuła dekoracji architektonicznej i jak dotarła na ziemie Rzeczypospolitej. Można jednak powiedzieć, że nie był to rodzimy wynalazek, lecz rozwiązanie, którego zastosowanie świadczyło o świadomości tendencji występujących w architekturze europejskiej.

The view prevalent in older literature on the subject was that the early 17th-century stucco decoration of vaults, used mainly in the Lublin region, was a manifestation of native artistic tendencies. With time, the occurrence of a similar solution outside the borders of the Polish-Lithuanian state was noticed, but no attention was paid to its origins, which may be sought in the buildings erected by Raphael and his collaborators. It seems that the fashion for such decorations resulted from their being associated with ancient art, owing to which they quickly became popular in the South German states and the Kingdom of Bohemia. The current state of research does not allow us to specify the route by which this formula of architectural decoration reached the lands of the Commonwealth of Poland and Lithuania, but it can be assumed that it was not a local invention, but an architectural element whose use demonstrated an awareness of trends in European architecture.