Próba identyfikacji wzorców rozwojowych w polskich regionach

Europa jest przestrzenią składającą się z centrów i peryferii. Centrum stanowią kraje: Francja, Niemcy i Włochy. Natomiast środkowoeuropejskie państwa członkowskie Unii Europejskiej tworzą specyficzny obszar peryferyjny. Grupa krajów Europy Środkowo-Wschodniej jest mniej zamożna w porównaniu ze średnią Unii Europejskiej i od ponad 30 lat koncentruje się na rozwoju krajowym. Na szczególną uwagę w tym aspekcie zwraca rozwój polskiej gospodarki, w której wzrostowi gospodarczemu towarzyszy wzrost dysproporcji regionalnych i subregionalnych, szczególnie między zachodnimi i wschodnimi regionami kraju. W Polsce obserwuje się pogłębiające się nierówności – zwłaszcza między obszarami metropolitalnymi a pozostałymi regionami. Dlatego celem niniejszego opracowania jest weryfikacja hipotezy badawczej zakładającej, że polskie regiony rozwijają się według charakterystycznych wzorców rozwoju. Ma to znaczenie dla wyjaśnienia przyczyn utrzymywania się peryferyjnego charakteru badanych obszarów. Badania empiryczne przeprowadzono przy użyciu metod statystycznych dla danych dotyczących obrotów firm w wybranych gałęziach gospodarki w latach 2007–2019 oraz dla struktury wartości dodanej brutto per capita w latach 2007–2019. W opracowaniu wykorzystano metody takie jak: krytyczna analiza literatury przedmiotu i analiza opublikowanych empirycznych danych wtórnych. Praca powstała na gruncie teorii ekonomii ewolucyjnej, która zakłada indywidualistyczne podejście do kształtowania rozwoju regionów. Zrealizowane badanie wykazało, że struktura wartości dodanej brutto w połowie badanych regionów zmieniała się zwykle w sposób nieukierunkowany. Ponadto zdecydowana większość działów obrotów firm w trzech przebadanych klasach regionów (łącznie 11 regionów) miała związek liniowy o kierunku dodatnim ze zmienną wartością dodaną brutto per capita.

Europe is a space consisting of centers and peripheries. The center is made up of France, Germany and Italy. In contrast, the Central European member states of the European Union form a specific peripheral area. The CEE countries are less prosperous compared to the European Union average and have focused on domestic development for more than 30 years. Particularly noteworthy in this aspect is the development of the Polish economy, in which economic growth is accompanied by an increase in regional and sub-regional disparities, especially between the western and eastern regions of the country. Poland has seen widening inequalities, especially between metropolitan areas and other regions. Therefore, the purpose of this study is to verify the research hypothesis assuming that Polish regions develop according to characteristic development patterns. This is important for explaining the reasons for the continued peripheral nature of the study areas. Empirical research was carried out using statistical methods for data on the turnover of companies in selected industries in 2007-2019 and for the structure of gross value added per capita in 2007–2019. The study used methods such as critical analysis of the literature and analysis of published empirical secondary data. The work is based on the theory of evolutionary economics, which assumes an individualistic approach to shaping the development of regions. The completed study showed that the structure of gross value added in half of the regions studied tended to change in an undirected manner. In addition, the vast majority of company turnover divisions in the 3 surveyed classes of regions (11 regions in total) had a linear relationship of positive direction with the variable gross value added per capita.