Charakterystyka myksobakterii w wybranych glebach leśnych

Myksobakterie są jedną z grup drobnoustrojów, które powszechnie występują w glebie, na rozkładającym się materiale roślinnym, korze oraz odchodach dzikich zwierząt roślinożernych. Mają one szczególnie interesujące cechy, m.in. zdolność do ruchu ślizgowego, wykazują pewną formę życia społecznego opartego na systemie interakcji międzykomórkowych, objawiającego się poprzez wspólne odżywianie, zbiorowe poruszanie się, a także fascynujący cykl życiowy prowadzący do formowania (w warunkach deficytu składników odżywczych) specyficznych struktur przetrwalnych, określanych mianem ciał owocujących. Myksobakterie odznaczają się ponadto dużym potencjałem do syntezy bioaktywnych substancji o działaniu antybiotycznym, a nawet przeciwnowotworowym. Większość szczepów charakteryzuje się także zdolnością do rozkładu lignin, celulozy, hemicelulozy, skrobi, ksylanu, a nawet całych komórek mikroorganizmów (myksobakterie drapieżne). Celem badań było określenie liczebności i składu gatunkowego myksobakterii w wybranych glebach leśnych. Badania przeprowadzono na wybranych glebach występujących na terenie Puszczy Białej (gleba opadowo-glejowa i glejobielicowa). Liczebność myksobakterii w badanych glebach określano metodą płytkową. Wyizolowane szczepy poddano charakterystyce makro- i mikromorfologicznej z wykorzystaniem mikroskopii stereoskopowej, świetlnej i skaningowej mikroskopii elektronowej. Wyniki analiz ilościowych wykazały, że powierzchniowe warstwy gleby, tj. poziom poziom ściółki leśnej (Ofh) i poziom próchniczny (A) są najliczniej zasiedlane przez myksobakterie. Wraz ze wzrostem głębokości profilu glebowego liczebność myksobakterii zmniejsza się, osiągając wartości bliskie zeru w poziomie glejowym (IIGg). Największą liczebność myksobakterii stwierdzono w sierpniu, na co znaczący wpływ wywierają optymalne warunki atmosferyczne. Wyniki analiz jakościowych wykazały, iż we wszystkich poziomach genetycznych obu badanych profili glebowych dominowały myksobakterie celulolityczne z gatunku Sorangium cellulosum i Polyangium compositum. Ściółka obu gleb była powszechnie zasiedlana przez gatunek Myxococcus fulvus. Reasumując, myksobakterie są tlenowymi drobnoustrojami, zasiedlającymi powierzchniowe warstwy gleby. Istotny wpływ na ich liczebność wywierają zawartość substancji organicznej, wilgotność i pH gleby oraz czynniki atmosferyczne.

The aim of the present paper was to establish the size of myxobacterial population and species composition of myxobacteria in selected forest soils (pseudogley and gley-podzol) of Puszcza Biała. The number of myxobacteria was determined by the plate method using appropriate microbiological media. Isolated and purified strains were identified on the basis of their macro- and micromorphology using stereoscopic, light and scanning electron microscope (SEM). The results showed that the highest number of myxobacteria was found in upper horizons of the soils (forest litter and humus horizons). The highest numbers of myxobacteria were found in the summer with the maximum in August. Two species of the cellulolytic myxobacteria: Sorangium cellulosum and Polyangium compositum dominated in the whole profile of analysed soils. Furthermore, Myxococcus fulvus was commonly found in forest litter.