Porównanie wybranych wskaźników oceny suszy atmosferycznej na obszarze województwa podkarpackiego (1901-2000)

Na podstawie średnich ważonych z lat 1901-2000 wartości temperatury powietrza i opadów atmosferycznych w poszczególnych miesiącach okresu wegetacyjnego (kwiecień-październik) w województwie podkarpackim, określono natężenie suszy atmosferycznej w każdym miesiącu, przez obliczenie wskaźnika względnego opadu RPI, wskaźnika standaryzowanego opadu SPI i wskaźnika hydrotermicznego Sielianinowa K. W oparciu o zebrane z tego okresu komunikaty rolniczometeorologiczne o stanie upraw, metodą kalendarza warunków meteorologicznych wegetacji ważniejszych roślin uprawnych, wyodrębniono miesiące suche, w których stan roślin był mierny i zły na skutek niedostatecznego uwilgotnienia. Wykazano, że średnia częstość występowania miesięcy posusznych określona metodą względnego opadu RPI i standaryzowanego opadu SPI wynosi 32%, określona metodą Sielianinowa - 30%, a wg kalendarza warunków pluwiotermicznych wegetacji roślin uprawnych - 27%. Przyjmując za reperową metodę kalendarza warunków meteorologicznych wegetacji roślin uprawnych można zauważyć, że początek suszy poniżej 74% opadu normalnego zaznacza się tylko w maju i czerwcu, a w pozostałych miesiącach nieco poniżej tej wartości. Według metody SPI za początek suszy na badanym obszarze należy uznać wartość wskaźnika -0,8. Metoda Sielaninowa jest najbardziej zgodna z kalendarzem warunków meteorologicznych wegetacji ważniejszych roślin uprawnych. Między trzema badanymi metodami występuje ścisła współzależność, o czym świadczą wysokie współczynniki determinacji, rzędu 0,90.

In this article weighted mean air temperature and precipitation values in the Podkarpackie Province were calculated for each month of the vegetation period of the years 1901-2000. The intensity of atmospheric drought for each month was determined based on several indices: relative precipitation index (RPI), standardized precipitation index (SPI) and hydrometeorological index devised by Sielianinow. The authors examined numerous agricultural and meteorological bulletins available for the years 1901-2000, which presented the status of cultivated crops. Based on the above-mentioned materials a meteorological calendar was devised for cultivated crops, which enabled to determine dry months when the condition of crops was poor due to insufficient moisture. It was shown that the mean frequency of dry months determined with RPI and SPI was 32%, that based on the Sielianinow index was 30% and that based on the pluvio-thermal calendar was 27%. With reference to the latter method we can observe that the beginning of drought below 74% of standard precipitation occurred only in May and June. In the remaining months it was slightly below this value. According to the SPI, the beginning of drought occurred at -0.8 value of this index. Noteworthy, the Sielianinow method was most concordant with the meteorological calendar of crops, when we consider the critical value of the index, which determines the commencement of drought. There was a close correlation between the three methods presented in this article, which was confirmed by a high value of the coefficient of determination (0.9).