Miłość, wiara i inne cnoty w Speculum simplicium animarum Małgorzaty Porete

Małgorzata Porete jest jedną z ciekawszych kobiecych postaci średniowiecza. Jest autorką dzieła zatytułowanego Speculum simplicium animarum, którego głównym tematem jest wewnętrzny rozwój duszy ludzkiej, prowadzący od stanu powołania jej przez Boga do stanu doskonałości, który dla Małgorzaty oznacza całkowite wyrzeczenie się samego siebie oraz własnej woli, poddanie się działaniu Boga, który prowadzi duszę człowieka do stanu doskonałości drogą, na której występują określone etapy wzrostu. Dzieło to jest, według jego Autorki, pochodzenia nadprzyrodzonego, zostało jej bowiem podyktowane przez samego Boga. Dzieło jest spisane w formie dialogu, w którym biorą udział między innymi Dusza, Rozum, Miłość, Prawda oraz inne „osoby”, jak na przykład spersonifikowane stany psychiczne oraz Osoby Trójcy Świętej. W artykule przedstawiam zarys poglądów Małgorzaty Porete na temat podstawowych, według niej, cnót Miłości i Wiary oraz ich relacji do pozostałych cnót. Miłość i wiara to dwie siły, które umożliwiają poznanie, ponieważ Małgorzata odrzuca zarówno wartość poznania na drodze przyrodzonej, jak i wartość szkolnego kształcenia. Miłość jest źródłem wiedzy o prawdziwie istotnych sprawach, a prowadzi ona do wiary, która sama wystarcza do zbawienia doskonałej, wyzwolonej z tyranii zakazów i nakazów duszy, która wyrzeka się całkowicie własnej woli i staje się zdolna do oddania się Bogu.

Margaret Porete is one of the most interesting female figures of the Middle Ages. She is the author of a work entitled Speculum simplicium animarum, the main topic of which is the internal development of the human soul leading from the state of being called by God to the state of perfection, which for Margaret means complete renunciation of oneself and one’s own will, submission to the action of God, who it leads the human soul to a state of perfection along a path in which there are specific stages of growth. According to its author, this work is of supernatural origin, because it was dictated to her by God. The work is written in the form of a dialogue in which the Soul, Mind, Love, Truth, and other “persons,” such as personified mental states, and the Persons of the Holy Trinity, take part. In the article I present an outline of Margaret’s views on the basic virtues of Love and Faith and their relationship to the other virtues. Love and faith are the two forces that make knowledge possible, because Margaret rejects both the value of natural knowledge and the value of school education. Love is the source of knowledge about truly important matters, and it leads to faith, which alone is sufficient for the salvation of a perfect soul, liberated from the tyranny of prohibitions and commands, which completely renounces its own will and becomes able to devote itself to God.