Wpływ efektu skali na wyniki badań przepuszczalności porowatych ośrodków gruntowo-skalnych

W pracy omówiono zasadnicze czynniki objaśniające obserwowaną zmienność wyników badań właściwości fizycznych porowatych ośrodków gruntowo-skalnych. Przedstawiono liniowe skale pomiarowe wykorzystywane przy ilościowej charakterystyce górotworu. Omówiono zasady i warunki skutecznej homogenizacji ośrodków porowatych, umożliwiającej ich opis w skali mezoskopowej. Wpływ tzw. efektu skali na wyniki badań właściwości fizycznych ośrodków porowatych przedstawiono na przykładzie oceny przepuszczalności gruntów i skał, w szczególności współczynnika filtracji gruntów. Zwrócono uwagę na istotne zróżnicowanie uzyskiwanych ocen w zależności od wykorzystywanych technik i metod badawczych, w tym przede wszystkim laboratoryjnych i polowych.

The most important factors describing the observed variability of results of tests on physical properties of rock--ground porous media are described in this paper. The measurement scales are used to quantitatively characterize the rock mass. The principles and conditions of effective homogenization of porous media, enabling their description on mesoscopic scale were discussed. The influence of the so-called scale effect on the results of tests on physical properties of porous media was presented on the example of evaluation of permeability of ground and rocks, with emphasis on the coefficient of ground filtration. The differentiation of the obtained evaluation was shown in view of employed techniques and research methods, mainly laboratory and field ones.