Fitomikrobentos pod wpływem wysokich wartości żelaza w rzekach okolic Opola

W artykule przedstawiono wyniki badań fitomikrobentosu i wpływu podwyższonych stężeń żelaza na rozwój wybranych gatunków glonów. Badania przeprowadzono w latach 2002 - 2006. Materiał do analiz pobierano z rzek: Malina, Swornica i Jemielnica. Rzeki należą do terenu zlewni Małej Panwi, prawego dopływu Odry. Zakres analiz wskaźników fizykochemicznych wody obejmował oprócz żelaza: odczyn, temperaturę wody, tlen rozpuszczony, BZT5, formy azotu i fosforu, wapń, chlorki. Najlepszej jakości były wody Swornicy. Największe przekroczenia granicznych wartości odnotowano dla żelaza. Koncentracja żelaza w wodzie rzecznej wyniosła od 0,7 mg/dm3 (rz. Jemielnica) do 4,7 mg/dm3 (rz. Malina). Zawartość żelaza w wodach rze-cznych wykazywała wahania sezonowe. W trakcie badań oznaczono gatunki glonów z grup: Cyanophyceae, Chlorophyta, Chrysophyceae, Bacillariophyceae. Grupą panującą w rzekach i stanowiącą ok. 65% wszystkich gatunków glonów były Bacillariophyceae. W badanych rzekach obecne były zawsze 2 gatunki -Synedra ulna i Navicula cryptocephala. Wśród glonów jedynie Bacillariophyceae rozwijały się masowo i w dużych ilościach przy znacznych wartościach żelaza. Wszystkie gatunki rozwijające się masowo są wskaźnikami jakości wody.

The article presents data from research of phytomicrobentos and the impact of elevated iron concentrations on the development of selected algae species. The research was carried out in the years 2002 - 2006. Material for analyses originated from the rivers of Malina, Swornica and Jetnielnica. These rivers belong to the basin of Mała Panew, a right tributary of the Odra River. Beside iron, the scope of the physico-chemical parameters which were analysed included: reaction, water temperaturę, dissolved oxygen, BOD5, nitrogen and phosphorus forms, calcium and chlorides. The best quality of water was observed in the Swornica River. The highest exceedances of the threshold values were noted for iron. Iron concentration in river waters ranged from 0,7 mg/dm3 in the Jemielnica River to 4,7 mg/dm3 in the Malina River. The oncentrations of iron showed seasonal fluctuations. During the investigations the following groups of algae species were determined: Cyanophyceae, Chloro-phyta, Chrysophyceae, Bacillariophyceae. The Bacillariophyceae were the dominant group and represented 65% of the total algae species. Two species: Synedra ulna and Navicula cryptocephala were always present in the analysed river waters. Among all algae only Bacillariophyceae showed a mass growth in large volumes at high iron content. All species representing mass growth are considered as indicators of water quality.