Official driving licence examination adapted for the deaf

The article highlights the problems encountered by the deaf people who want to obtain a driving licence and describes the steps taken by a Consortium that run a project named GŁUSI (THE DEAF) within the “Social Innovations” Programme of the National Centre for Research and Development. The project objective was to make it more realistic for the deaf to obtain a motor vehicle driving licence by creating such examination conditions that would remove barriers preventing the access of the deaf to a success in the tests. In the regulations in force, not all examinees were equally treated by the legislator, who failed to provide a possibility of verifying the theoretical knowledge of the citizens who cannot use Polish language because of their disability. The fact that people who needed extra care from state authorities were burdened with requirements beyond their capacity was unjustifiable from social justice point of view; conversely, it made the unfair treatment of the disabled even worse. Since, according to legislator’s opinion, disabled people can obtain the right to drive motor vehicles, the depriving them of such a possibility solely because of the lack of appropriate examination tests and impossibility of communication when they drive a car is irrational. The regulations that govern the principles of examining the candidates for drivers do not provide any possibility of departure from the general rules. Thus, they limit the right of the deaf to live on their own and to move freely as the fully able people do. They also weaken the position of the deaf in the labour market and, in consequence, make it more difficult for such people to improve their and their families’ standard of living and quality of life.

Artykuł wskazuje problemy osób niesłyszących w uzyskiwaniu praw jazdy i opisuje działania w ramach Programu NCBiR „Innowacje Społeczne” podjęte przez konsorcjum, realizujące projekt o akronimie GŁUSI. Celem projektu było urealnienie możliwości nabywania uprawnień do kierowania pojazdami przez osoby głuche poprzez stworzenie takich warunków egzaminowania, które usuną bariery w dostępie do uzyskania uprawnienia. Ustawodawca w obowiązujących przepisach nie traktował równo wszystkich przystępujących do egzaminów, ponieważ nie przewidywał możliwości weryfikacji wiedzy teoretycznej części obywateli, którzy z racji niepełnosprawności, nie posługują się językiem polskim. Obciążenie niewykonalnymi obowiązkami osób wymagających dodatkowej troski ze strony państwa nie znajdowało uzasadnienia na gruncie zasady sprawiedliwości społecznej, wręcz przeciwnie, pogłębiało niesprawiedliwe traktowanie osób niepełnosprawnych. Skoro według ustawodawcy, osoby niepełnosprawne mogą zdobyć uprawnienia do kierowania pojazdami, to nieracjonalne jest pozbawienie ich tej możliwości wyłącznie z powodu braku odpowiedniego testu egzaminacyjnego oraz z braku możliwości porozumienia w samochodzie. Przepisy regulujące zasady egzaminowania na kierowców nie przewidują żadnych odstępstw od obowiązującego powszechnie kanonu. Tym samym ograniczają prawo osób niesłyszących do samodzielnego prowadzenia życia i swobodnego przemieszczania się, na takich samych zasadach, z jakich korzystają osoby w pełni sprawne. Stawiają osoby niesłyszące w gorszej pozycji na rynku pracy, a w konsekwencji utrudniają możliwość stałego polepszania warunków życia ich samych oraz ich rodzin.