Litwa w polityce Władysława Łokietka

Autor rozpatruje dotychczasowe koncepcje historiograficzne na temat ewentualnego porozumienia Władysława Łokietka z Witenesem, opanowania Podlasia przez Litwę oraz kwestii spadku po Romanowi- czach. Skłania się do twierdzenia, że inicjatorem zbliżenia polsko-litewskiego był raczej król polski, a nie Giedymin. Zwrócił też uwagę, że badacze rozpatrujący stosunki polsko-litewskie w pierwszych dekadach XIV w. zbyt często posługiwali się antycypacją, wnioskowaniem na podstawie przesłanek pośrednich i wykorzystywali wiedzę ogólną o charakterze stosunków międzynarodowych, lecz wykraczających poza ramy chronologiczne analizowanych problemów. Zauważył, że małżeństwo Kazimierza, syna królewskiego, z Anną Giedyminówną ułatwiało zbliżenie, ale nie oznaczało dążenia do zawarcia porozumienia ściśle politycznego opartego na wspólnych interesach. Autor obszernie omówił „przymierze zaczepno-odporne” z 1325 r., dodając, że najbardziej przekonujące uwagi wyszły spod pióra S.C. Rowella, oraz dalszy etap stosunków polsko-litewskich aż do początku lat 30. W konkluzji stwierdza, że w 1325 r. nie doszło do zawarcia przymierza polsko-litewskiego w takim znaczeniu, jakie nadała mu historiografia, i scharakteryzował cele przyświecające Łokietkowi i Giedyminowi.

While researching the issue, the author examined the existing historiographical concepts of a possible agreement between Władysław the Elbow-High and Vytenis, the conquest of Podlachia by Lithuania, and the question of the legacy of the Romanovich dynasty. He is inclined to believe that it was the Polish king rather than Gedyminas who initiated the Polish-Lithuanian rapprochement. He also points out that scholars examining the Polish-Lithuanian relations in the first decades of the 14th century too often relied on anticipation, inferences based on indirect premises, and general knowledge about the nature of international relations, but outside the chronological framework of the analysed problems. The author noted that the marriage of Casimir, the king’s son, to Anna Gedyminas facilitated rapprochement but did not imply a strictly political agreement based on common interests. The author extensively discussed the “offensive-defensive alliance” of 1325, adding that the most convincing com- ments on the topic were penned by S. C. Rowell, and the subsequent stage of Polish-Lithuanian rela- tions until the early 1330s. He concluded by stating that the Polish-Lithuanian alliance in 1325 did not occur in the sense that historiography has given it, and outlined the goals pursued by Władysław the Elbow-High and Gedyminas.