Katastrofa w ruchu drogowym a nagłość zdarzenia, glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 4 grudnia 2019 r., V KK 143/19, OSNKW 2020, nr 4, poz. 13

Glosowany wyrok jest szczególnie cenny dla praktyki, zwłaszcza w zakresie dowodzenia popełnienia przestępstw spowodowania katastrofy w ruchu drogowym, sprowadzenia jej bezpośredniego niebezpieczeństwa, a nawet wypadku drogowego. Dotyczy on bowiem coraz częściej spotykanych na autostradach, drogach ekspresowych i w ruchu miejskim tzw. zderzeń łańcuchowych, określanych również jako karambole, w których brało udział wiele pojazdów. Odniesiono się w nim do problematyki nieumyślnego spowodowania katastrofy, której sprawca zasnął podczas kierowania pojazdem. Szczególną uwagę poświęcono zagadnieniom nagłości zdarzenia, jego czasokresu, umiejscowienia, jak też koncepcji jedności czynu, którą potraktowano z punktu widzenia normatywnego, chociaż jest to kwestia wywołująca spory. Niestety, wyrok pomija istotne aspekty dowodowe związane z przyczynami zaśnięcia i jego zawinieniem, tj. zmęczeniem, stanem zdrowia, zażywanymi lekami, nadto nie podejmuje rozważań związanych z naruszeniem zasad bezpieczeństwa przez innych uczestników karambolu. Tym samym wprowadza element przypadkowości skutku, a jego konsekwencje przerzuca na osobę, która zasnęła, choć to ona wywołała stan niebezpieczeństwa, ale jego skutków nie była w stanie przewidzieć, jak też takiego obowiązku nie można było na nią nałożyć.

The judgment I am going to comment on is particularly valuable for practice, especially as regards proving crimes that consist in causing traffic disasters or its immediate danger, and bringing about traffic accidents. This is because it refers to, so-called chain collisions that are more and more frequently encountered on motorways, expressways and in urban traffic. These accidents, also known as pile-ups, involve multiple vehicles. The judgement concerned the issue of a car crash unintentionally caused by the perpetrator who had fallen asleep while driving the vehicle. Particular attention was paid to the issue of the suddenness of the incident, its duration, location, as well as the concept of the unity of the act, which was treated from the legislative point of view, although that caused disputes. Unfortunately, the judgment ignores important evidential issues, such as: reasons for falling asleep and whether they were the driver’s fault: i.e. fatigue, health condition, medications taken, and does not take into account the violation of safety regulations by other participants of the pile-up. Thus, it introduces an element of randomness of the effect, and transfers its consequences to the driver who fell asleep; although it was him who caused the threat but its effects could not have been foreseen by him, and he cannot be burdened with such an obligation.