Identification of catchment areas with nitrogen pollution risk for lowland river water quality

The article presents the results of research aimed at determining the catchment areas that pose a risk of nitrogen pollution of the waters of the Mała Panew river. The research was carried out in 13 permanent monitoring points located on the Mała Panew. The location of the points ensured the representativeness of the water quality results for parts of the catchment area with a homogeneous type of land use. Concentrations of nitrate-nitrogen (NO3-N) and total nitrogen (TN) were determined in the samples taken. The content of (NO3-N) in the third quarter of the year and its relation to the value obtained for the first year quarter may be an indicator of the impact of agricultural activities on the quality of water in streams. In the case of agricultural catchments, the lowest concentrations of (NO3-N) and TN occur in the third quarter of the year and are significantly lower than in the first quarter of the year. The demonstrated seasonal variability of nitrate nitrogen concentrations in agriculturally used areas may be used to determine the type of pressure not allowing to achieve good water status in the surface water body. It was shown that the highest unit increments occurred in areas with a high proportion of forest.

Celem pracy było wyznaczenie zlewni cząstkowych, które stwarzają zagrożenie zanieczyszczenia wód Małej Panwi azotem. Podjęto próbę sklasyfikowania typu użytkowania zlewni (rolniczy/leśny) jako potencjalnego źródła zanieczyszczenia wody w rzece. Zweryfikowano hipotezę dotyczącą związku sezonowej zmienności zawartości związków azotowych, szczególnie w formie azotanowej, z rolniczym użytkowaniem obszaru zlewni cząstkowej. Materiał do badań stanowiły próbki wody z rzeki Mała Panew pobrane w 13 stałych punktach monitoringowych. Lokalizację punktów poboru próbek wyznaczono na podstawie analizy przestrzennego zagospodarowania terenu w oparciu o materiały kartograficzne. Ich lokalizacja zapewniła reprezentatywność wyników jakości wody dla fragmentów zlewni o jednorodnym typie użytkowania terenu. W celu określenia ładunków zanieczyszczeń w wodzie Małej Panwi wyznaczono przepływ średni z wielolecia Q (m3·s-1). W pobranych próbkach oznaczono stężenia azotu azotanowego (NO3-N) i azotu ogólnego (TN). W przypadku zlewni rolniczych najniższe stężenia azotu azotanowego (NO3-N) i TN występują w III kwartale i są znacznie niższe niż w I kwartale. Zawartość azotu azotanowego w trzecim kwartale roku i jego stosunek do wartości uzyskanej dla pierwszego kwartału może być wskaźnikiem wpływu działalności rolniczej na jakość wody w ciekach. Wykazana sezonowa zmienność stężeń azotu azotanowego na terenach użytkowanych rolniczo może być wykorzystana do określenia rodzaju presji nie pozwalającej na osiągnięcie dobrego stanu wód w danej jednolitej części wód powierzchniowych. Wykazano, że najwyższe przyrosty jednostkowe występowały na obszarach o dużym udziale lasów.