Personalistyczna etyka Karola Wojtyły wobec zarzutów współczesnego antypersonalizmu

W artykule prezentuje się współczesne zarzuty wobec personalizmu etycznego, którego szczególnym przykładem jest etyka Karola Wojtyły. Odsłania się błędne założenia kryjące się za tymi zarzutami i sposób udzielenia na nie odpowiedzi, które znajdujemy w pracach Wojtyły. Współczesna krytyka personalizmu etycznego wychodzi z pozycji pozytywizmu sprowadzającego wartościową wiedzę do nauk szczegółowych, a wykluczającego ujęcie istoty moralności. Ten pozytywistyczny redukcjonizm stoi też u podstaw formułowania zarzutu błędu naturalistycznego wobec personalizmu Wojtyły. Jego „norma personalistyczna”, która wyklucza tylko instrumentalne traktowanie osoby z racji jej szczególnej wartości, jest uzasadniona w oparciu o doświadczenie aksjologiczne, między innymi obecne w doświadczeniu wstydu, który ujawnia bezpośrednio istotę i wartość osoby ludzkiej.

The article presents contemporary accusations against ethical personalism, whose special representative is the ethics of Karol Wojtyła. It reveals erroneous assumptions behind these accusations and the way to answer them, which we find in the works of Karol Wojtyła. Contemporary criticism of ethical personalism comes from the position of positivism, which reduces valuable knowledge to specific sciences, and which excludes the essence of morality. This positivist reductionism also underlies the accusation of a naturalistic fallacy against Wojtyła’s personalism. His “personalistic norm” which excludes only the instrumental treatment of a person is justified on the basis of axiological experience, among other things, present in the experience of shame, which reveals directly the essential nature of the human person and the value of the human person.