Terra nostra. W trosce o zabytki na terenie miasta Krosna

Krosno, jako jedno z najciekawszych miast historycznych Podkarpacia, do dzisiaj obdarza nas pięknem zabytków. Część wartościowych obiektów nie jest nawet wpisana do rejestru zabytków. Brak jest ochrony układów urbanistycznych i zespołów przemysłowych z czasów urbanizacji. Co więcej, do tej pory nie zaprowadzono gminnej ewidencji zabytków, a obowiązujące miejscowe plany nie dotyczą obszarów, które powinny być chronione. Ponadto – w polskim ustawodawstwie zaznacza się niewystarczający stan ochrony prawnej dla zabytków. Trudnym problemem dla obszarów zabytkowych jest lokalizacja witryn sklepowych i montaż szyldów oraz reklam. Zasady ich umieszczania powinny być otoczone szczególną troską pracowników samorządowych i powinny być określone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, po wypracowaniu zasad w porozumieniu z urzędem ochrony zabytków i miejskim konserwatorem zabytków. Ponadto zauważono dużą przypadkowość wśród działań właścicieli zabytków, która powinna być zastąpiona przez świadomą kreację artystyczną, będącą wkładem w wizerunek miasta. Tego dziś brakuje. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków wnosi potrzebę utworzenia przy Urzędzie Miasta stanowiska konserwatora miejskiego, który realizowałby szereg działań w uzgodnieniu z wojewódzką służbą konserwatorską. Niemożliwym jest do przyjęcia fakt, że o zabytkowy charakter miasta dba tylko konserwator, zaś samorządowcy główny akcent stawiają na biznes. W tej współpracy służby konserwatorskie zawsze będą postrzegane jako czynnik hamujący rozwój, a ochrona zabytków będzie miała wymiar biernych starań.

Krosno, as one of the most interesting historic towns of Podkarpacie, still has plenty of beautiful monuments to attract visitors. Some valuable objects have not even been listed in the monument register, and protection of urban layouts or industrial complexes from the industrialization period is insufficient. Moreover, no district register of monuments has been organized so far, and the current local plans do not include areas which should be under protection. What is more, insufficient legal protection of monuments has become sadly noticeable in the Polish legal system. A difficult issue for areas of historic value is location of shop windows and installation of billboards and advertising boards. The rules concerning the location of billboards should be paid particular attention by local authority representatives and ought to be defined in the local plan of spatial development, after the rules have been consulted with the monument protection bureau and the city monument conservator. Moreover, it has been noticed that the activities of monument owners seem to be characterised by certain randomness that should be replaced with conscious artistic creation, which would contribute to the city image, but which is currently lacking. Voivodeship Bureau of Monument Conservation acknowledges the need for creating the post of the city conservator at the City Council, who would implement appropriate activities in arrangement with voivodeship conservation service. The fact that the historic character of the city is looked after only by the conservator, while local authorities put the main stress on business, is absolutely unacceptable. In such a form of cooperation conservation services will always be perceived as the factor hindering local development and monument protection will merely be limited to futile efforts.