Ocena estetyki przestrzeni z wykorzystaniem wskaźników jakościowych

Celem badań było zaproponowanie i przetestowanie metodyki do oceny estetyki przestrzeni z wykorzystaniem jednostkowych pól odniesienia i porównanie ze wskaźnikami odniesionymi do granic administracyjnych gmin. Wykorzystywane w takiej analizie wskaźniki odnoszą się do atrybutów krajobrazu, które umożliwiają ocenę jego struktury i elementów składowych. W artykule zaproponowano metodykę obliczenia wskaźników na podstawie dostępnych zbiorów danych przestrzennych. Przetestowano ją na wybranych obszarach badawczych tj. powiatu piaseczyńskiego oraz miasta Olsztyn. Do analiz wybrano zestaw dwudziestu pięciu wskaźników, które posłużyły do oceny estetyki krajobrazu. Dla każdego ze wskaźników zaadaptowano lub przygotowano formułę matematyczną, która pozwala na wyznaczenie jego wartości w odniesieniu do pól podstawowych. Zaproponowano trzy profile obserwatorów oceniających krajobraz, z których każdy pokazuje spojrzenie z odmiennej perspektywy: mieszkaniec, ekspert i obserwator neutralny. Przeprowadzone analizy pozwoliły na przedstawienie w postaci map rozkładu przestrzennego atrakcyjności wizualnej krajobrazu na badanych obszarach. Zaprezentowana metodyka pokazuje wskaźnikowe podejście do analizy estetyki krajobrazu z możliwością dostosowania istotności poszczególnych kryteriów i budowania sprofilowanych podejść.

The aim of the research was to propose and test a methodology for evaluating spatial aesthetics using reference fields and comparing with indicators related to the administrative borders of municipalities. The indicators used in such an analysis refer to attributes of the landscape that enable the assessment of its structure and components. This paper proposes a methodology for calculating indicators on the basis of available spatial datasets. It was tested on selected research areas, i.e. the piaseczyński poviat and Olsztyn city. A set of twenty-five indicators was selected for the analyses and used to assess landscape aesthetics. For each indicator, a mathematical formula was adapted or prepared to determine its value in relation to the basic fields. Three profiles of observers assessing the landscape were proposed, each showing a view from a different perspective: resident, expert and neutral observer. The analyses carried out allowed the spatial distribution of landscape visual attractiveness in the study areas to be presented in the form of maps. The methodology shows an indicator approach to the analysis of landscape aesthetics with the possibility of adjusting the relevance of individual criteria and building profiled approaches.