Zarządzanie czasem w systemie opieki zdrowotnej – wybrane aspekty

Zarządzanie czasem (time based management – TBM) stanowi jeden z bardziej istotnych elementów całego procesu zarządzania. Od wielu lat w systemach opieki zdrowotnej krajów wysokorozwiniętych poszukuje się nowych, skutecznych metod zarządzania czasem. Celem pracy jest dostarczenie wiedzy dotyczącej prowadzonych badań i doświadczeń w zakresie wybranych metod i technik zarządzania czasem w sektorze podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) i w szpitalach (bloki operacyjne, izby przyjęć), publikowanych w piśmiennictwie międzynarodowym. Artykuł powstał w wyniku przeglądu literatury krajowej od 1990 r. oraz recenzowanych doniesień naukowych piśmiennictwa międzynarodowego w oparciu o PubMed/Medline z okresu 2001–2011. Wyniki badań międzynarodowych wskazują, że ze względu na strukturę demograficzno-zdrowotną społeczeństw lekarze POZ stają przed nowymi wyzwaniami. Wymagania w zakresie dobrego zarządzania czasem i stosowania efektywnych narzędzi (takich jak umiejętność definiowania spraw priorytetowych, planowanie, delegowanie zadań, właściwa koordynacja działań, tworzenie zespołów POZ oraz zwiększenie liczby personelu pomocniczego) są kluczowe. Konieczne będą także zmiana systemu refundacji świadczeń oraz rozwój elektronicznej wymiany informacji, sposobów gromadzenia i przetwarzania wyników badań. Innowacje w technikach informatycznych stosowanych w medycynie (np. wykorzystanie telemedycyny do monitorowania oraz leczenia pacjenta na odległość) dają szansę skrócenia czasu oczekiwania na diagnozę i leczenie, co znajduje zastosowanie w konsultacjach specjalistycznych. W celu podniesienia efektywności zarządzania czasem w szpitalach wdraża się wiele sposobów optymalizacji wykorzystania pracy bloku operacyjnego jak np. wprowadzenie funkcji koordynatora, wprowadzenie standardów postępowania w procesie decyzyjnym, robotyzacja. Przyspieszenie przepływu pacjentów z izby przyjęć na oddziały stanowi klucz do usprawnienia pracy izby. Należy podjąć działania edukacyjne wśród lekarzy i kadry menedżerskiej w Polsce oraz wdrażać rozwiązania stosowane w systemach opieki zdrowotnej krajów wysokorozwiniętych. Med. Pr. 2014;65(4):555–566

Time-based management (TBM) is the key element of the whole management process. For many years in health care systems of highly developed countries modern and effective methods of time-based management have been implemented in both primary health care and hospitals (emergency departments and operating rooms). Over the past two decades a systematic review of Polish literature (since 1990) and peer reviewed articles published in international journals based on PubMed/Medline (2001–2011) have been carried out. The collected results indicate that the demographic and health changes in the populations are one of the main challenges facing general practitioners in the nearest future. Time-based management needs new and effective tools and skills, i.e., identification of priorities, well designed planning, delegation of the tasks, proper coordination, and creation of primary care teams that include additional members and human resources management. Proper reimbursement of health services, development of IT in health care system, better collection, storage, processing, analysis and exchange of information and research findings will also be needed. The use of innovative technologies, like telemedicine consultations, provides the possibility of reducing waiting time for diagnosis and treatment and in some cases could be applied in terms of secondary care. To improve the efficiency of operating rooms it is necessary to introduce different solutions, such as operating room coordinator involvement, application of automation to guide decision-making or use of robotic tools to assist surgical procedures. Overcrowded emergency departments have a major detrimental effect on the quality of hospital functions, therefore, efforts should be made to reduce them. Time-based management training among physicians and health care management in Poland, as well as the implementation of practice-based solutions still applied in highly developed countries seem to be necessary. Med Pr 2014;65(4):555–566