Filmowe studium samotności. O „Tataraku” Andrzeja Wajdy

Andrzej Wajda często podejmował w swoich filmach temat samotności. W ekranizacji Tataraku (2009) pokazał samotność małżonków w obliczu choroby i śmierci. Reżyser wykorzystał dwa opowiadania: Tatarak Jarosława Iwaszkiewicza i Nagłe wezwanie Sándora Máraiego. Najważniejszy wątek filmowy stanowi prywatne wyznanie aktorki Krystyny Jandy, która niedawno straciła męża. W analizie filmu Wajdy można posłużyć się pojęciem mimesis. Paul Ricoeur w „Czasie i opowieści” przekonuje, że mimesis nie jest kategorią jednorodną, wyróżnia jej trzy odmiany. W trzech mimesis Tataraku kryją się różne znaczenia samotności. W mimesis III krzyżują się dwa światy: świat twórcy i świat odbiorcy. Narracja Jandy prowadzi do czynnego rozumienia, czym jest doświadczenie utraty i samotności, jest jego konkretyzacją. Opowiadanie o utracie i samotności jest dla niej także formą terapii.

Andrzej Wajda has often taken up the topic of loneliness. In the screen adaptation of “Tatarak” (2009) he showed the loneliness of a married couple in the face of death and serious illness. The director used two stories: “Tatarak” by J. Iwaszkiewicz and “The sudden call” by S. Marai. The most important plot of the film is the private confession of the actress Krystyna Janda, who had recently lost her husband. In the analysis of the film by Wajda the philosophical concept mimesis may be used. Paul Ricoeur in “Time and Narration” claims that mimesis is not a homogeneous category and distinguishes three variations of it. Behind the three types of mimesis of “Tatarak,” lie different meanings of loneliness. In mimesis III two worlds overlap: the world of the artist and the world of the audience. Janda’s narration leads to an active understanding of what the experience of loss and loneliness is and crystallizes it. The story about loss and loneliness is also a form of therapy for her.