Étude semantique des nomina instrumenti en -OIR

Przedmiotem artykułu jest znaczenie semantyczne derywatu w jego relacji do bazy w obrębie jednej kategorii słowotwórczej (nomen instrumenti) i jednego sufiksu (-oir). Artykuł rozpoczyna się od sprecyzowania terminu instrument wchodzącego w parafrazę oddającą znaczenie strukturalne, by uporządkować inne pochodne parafrazy i wstępnie określić zakres przedmiotów denotowanych przez nomina instrumenti. Następnie rozważane są przypadki, w których można mówić o znaczeniu strukturalnym derywatu: odnajdujemy je nie tylko wtedy, kiedy derywat budowany jest na czasowniku specjalizacyjnym, ale i wtedy, kiedy zbudowany jest na jednym znaczeniu czasownika polisemicznego. Istotny przy ustalaniu znaczenia strukturalnego jest nie zakres znaczeniowy bazy, lecz ścisła odpowiedniość jednego czasownika z tym, który wyselekcjonował derywat i który można odczytać w jego budowie. Znaczenie strukturalne zaciera się dopiero w momencie, kiedy derywat jest już zleksykalizowany i tym samym może być poddawany zmianom semantycznym. Można więc mówić o regułach semantycznych wprowadzających nowe znaczenie do derywatu. Reguły te jednak w przypadku wyrazów derywowanych dzielą się zasadniczo na te, w których zakres wchodzą wyrazy proste, i te, które dotyczą wyłącznie wyrazów derywowanych. Te ostatnie zahaczają o problematykę łączenia („organicznego” lub dowolnego) kategorii słowotwórczej z jej paradygmatem sufiksów.