Ciesiołka i modernizm. Wokół architektury drewnianej Franciszka Kopkowicza

Zakopiańskie biuro architektoniczno-budowlane wykształconego w Wiedniu oraz we Lwowie architekta Franciszka Kopkowicza było najprężniej działającą jednostką projektową w Zakopanem w okresie międzywojennym. Wspólnie z bratem Leonem zaprojektowali w Zakopanem przeszło 150 budynków. Ich twórczość jest bardzo zróżnicowana stylistycznie: obok modernistycznych pensjonatów o płaskich stropodachach i funkcjonalnych budynków użyteczności publicznej pojawiają się także zaprojektowane w unikatowej stylistyce wille i pensjonaty wzniesione z drewnianych płazów w technologii zrębowej. To właśnie w tej ostatniej dziedzinie – ciesielstwie – Franciszek Kopkowicz zapisał się na kartach historii. Pracując dziesiątki lat w zakopiańskiej Państwowej Szkole Przemysłu Drzewnego, wykształcił rzeszę cieśli, architektów i inżynierów. Opublikował dwa dzieła, kluczowe dla nauki zawodu: Ciesiołka wiejska i małomiasteczkowa oraz Ciesielstwo polskie. Publikacje te są kopalnią fachowej wiedzy, z której czerpiemy do dziś. Jednak do teraz nie powstało żadne szersze opracowanie poświęcone życiu i twórczości Franciszka Kopkowicza. Dzięki przeprowadzonym rozmowom z członkami rodziny oraz dzięki analizie materiałów źródłowych zgromadzonych w archiwach, w tym w prywatnych archiwach spadkobierców, udało się dokonać krótkiego podsumowania pracy i dorobku tego architekta, inżyniera, pedagoga, publicysty i konserwatora zabytków.

The architectural and construction studio in Zakopane of the Vienna- and Lviv-educated architect Franciszek Kopkowicz was the most active design entity in Zakopane in the interwar period. Together with his brother Leon, they designed more than 150 buildings in Zakopane. Their work is very diversified in terms of style: alongside flatroofed modernist guest houses and functional public buildings stand villas and guest houses designed in a unique style and built of timber logs. It was in the latter field – carpentry – that Franciszek Kopkowicz made history. Having worked for decades at the Zakopane State Wood Industry School, he educated a great many carpenters, architects and engineers. He published two works that were pivotal in teaching the profession: Ciesiołka wiejska i małomiasteczkowa [Rural and small-town carpentry] and Ciesielstwo polskie [Polish carpentry]. These publications are a mine of expert knowledge, which are still drawn on today. However, to date, no wider study has been compiled on the life and work of Franciszek Kopkowicz. Thanks to interviews with family members and an analysis of source materials accumulated in the archives, including the private archives of his heirs, it has been possible to compile a brief summary of the work and achievements of Franciszek Kopkowicz, an architect, engineer, educator, publicist and conservationist.