Rozeta wyryta na filarze bazyliki katedralnej św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu – chronologia i funkcja

Ryty naścienne najczęściej wykonywano na elewacjach i we wnętrzach obiektów sakralnych. W zależności od intencji ich twórców wyróżnić można ryte przedstawienia figuralne i inskrypcje oraz ryte formy ornamentalne i projektowe. Ryt z bazyliki katedralnej św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty z Torunia powstał na powierzchni południowo-wschodniego filara wieżowego. Przedstawia on rozetę z wpisanym w okrąg sześciokątem i rybimi pęcherzami w różnych układach. W artykule poruszono kwestie jej chronologii, pochodzenia wzoru formy i funkcji, które dotychczas nie zostały w pełni omówione. Wyryta przed połową XV wieku rozeta prawdopodobnie była wprawką lub rytem projektowym powstałym w celu zrealizowania jakiegoś elementu dekoracyjnego we wnętrzu bazyliki katedralnej. Jej wewnętrzna partia charakteryzuje się niepełną kompozycją, co można tłumaczyć zaniechaniem ukończenia rytu lub zamiarem skrótowego przedstawienia wzoru dla pełnej realizacji ornamentu.

Wall engravings were most often executed on the facades and interiors of religious buildings. Depending on the intentions of their creators, we can distinguish between engraved figural representations and inscriptions and engraved ornamental forms and designs. The engraving from the Cathedral Basilica of St John the Baptist and St John the Evangelist in Toruń was made on the south-eastern pillar of the tower. It depicts a rosette with a hexagon inscribed in a circle and fish bladders in various arrangements. The article addresses questions of its chronology, the origin of the pattern and its function, which have not been fully discussed so far. Engraved before the middle of the fifteenth century, the rosette was probably an engraved appliqué or design made as a decorative element in the interior of the cathedral basilica. Its inner part is characterized by an incomplete composition, which can be explained by the failure to complete the engraving or the intention to depict the design in an abbreviated form for the full realization of the ornament.