Obowiązek udzielenia pomocy lekarskiej a prawo pracownika do powstrzymania się od wykonywania pracy w warunkach nieodpowiadających przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy oraz braku środków ochrony osobistej – dylematy w trakcie pandemii COVID-19

WstępWraz z pojawieniem się w Polsce nadzwyczajnej sytuacji związanej ze stanem pandemii COVID-19 w debacie publicznej powróciło pytanie, czy w warunkach naruszających bezpieczeństwo i higienę pracy oraz przy braku środków ochrony osobistej personel medyczny ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy. Główny Inspektor Pracy jednoznacznie wskazał, że powstrzymanie się od pracy nie dotyczy pracownika, którego obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie ludzkiego życia lub mienia. Celem tego artykułu była analiza przesłanek art. 210 Kodeksu pracy w kontekście przepisów prawa medycznego i zasad etyki zawodowej, a także dostarczenie doktrynie bodźca do badań nad niełatwym kompleksem problemów.Materiał i metodyWykorzystano metodę analizy obowiązujących przepisów prawa pracy i prawa medycznego. Przeanalizowano orzecznictwo Sądu Najwyższego i poglądy doktryny.WynikiPracowniczym obowiązkiem lekarza i pielęgniarki jest zawsze obowiązek „ratowania” i „w zakresie” tego obowiązku personel medyczny, w odróżnieniu od „ogółu zatrudnionych”, nie ma odnośnego prawa powstrzymania się od wykonywania pracy w kontekście zasad wykonywania zawodu lekarza przewidujących wyjątek, tj. niepodjęcie lub odstąpienie przez lekarza od leczenia pacjenta z ważnych powodów, gdy nie zachodzi przypadek niecierpiący zwłoki.WnioskiPunkt wyjścia stanowi więc rozróżnienie przepisów Kodeksu pracy o charakterze generalnym legis generalis i przepisów ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty jako przepisów szczególnych legis specialis. Zatrudniony lekarz nie może godzić się na wykonywanie zawodu w warunkach narażających pacjentów na szkody. Zaprzestanie pracy przez lekarza podlega ograniczeniom.

BackgroundWith the emergence of an extraordinary situation in Poland related to the state of the COVID-19 epidemic, the question returned in the public debate whether in conditions that violate occupational health and safety, lack personal protective equipment the medical staff has the right to refrain from performing work. The National Labor Inspector clearly indicated that refraining from work does not apply to an employee whose employee’s duty is to save lives or property. The aim of the article is to analyze the premises of art. 210 of the Labor Code in the context of medical law and professional ethics and to provide the doctrine with an incentive to research on the difficult issue.Material and MethodsIt uses the method of analyzing the current provisions of labor law and medical law. The jurisprudence of the Supreme Court and the views of the doctrine were analyzed.ResultsThe employee duty of a doctor and a nurse is always the obligation to “rescue” and “within” this obligation, medical personnel, unlike “all employees,” do not have the relevant right to refrain. In the context of the rules of practicing the medical profession providing for an exception, i.e., the doctor’s failure to take or withdraw from treatment of a patient for important reasons, in a situation where there is no urgent case.ConclusionsThe starting point is, therefore, the distinction between the provisions of the Labor Code of a general character legis generalis and the provisions of the Act on the profession of doctor and dentist as specific provisions legis specialis. An employed doctor cannot agree to practice in conditions that expose patients to harm. Refraining from work by a doctor as an employee by referring is subject to limitations.