Studium analityczne Thema und Variationen op. 34 Józefa Kromolickiego

Józef Kromolicki nie jest powszechnie znanym kompozytorem. W jego dorobku twóczym znajdują się utwory chóralne i organowe. Ważne miejsce zajmuje w nim cykl Thema und Variationen op.34. Składa się on z następujących części: Kanzone (jako temat), Perpetuum mobile (I wariacja), Zwiegesang (II wariacja), Brausend (III wariacja), Aeolscharfe (IV wariacja) i Chromatische Quadrupelfuge (V wariacja). Studium analityczne dotyczy elementów dzieła muzycznego: melodyki, rytmiki, harmoniki, agogiki i budowy formalnej. Najbardziej skomplikowaną, aczkolwiek schematyczną (temat z I i II wariacją) jest płaszczyzna harmoniczna. Niezwykle kunsztowną częścią pod względem kompozytorskim jest finałowa poczwórna fuga. Podsumowanie wskazuje najważniejsze środki techniki wariacyjnej J. Kromolickiego. W cyklu wykorzystano zmianę trybu tonacji, metrum i agogiki. Ewolucja rytmu opiera się na stopniowym zagęszczeniu wartości rytmicznych (zjawisko to dotyczy również tematu). Ważnym czynnikiem formotwórczym okazały się środki polifoniczne (technika kanoniczna w II wariacji i finałowa fuga). W ostatniej części kompozytor operując czterema tematami jednocześnie osiągnął mistrzostwo techniki kontrapunktycznej. Wielka szkoda, że Thema und Variationen op. 34 J. Kromolickiego nie jest znany szerszemu gronu słuchaczy muzyki organowej. Jest to utwór ambitny i wartościowy zarówno pod względem kompozytorskim, jak i wykonawczym.

Józef Kromolicki is not a widely known composer. His œuvre comprises choral and organ works. One important composition is the cycle Thema und Variationen, Op. 34, which consists of the following movements: Kanzone (theme) Perpetuum mobile (Var. I), Zwiegesang (Var. II), Brausend (Var. III), Aeolscharfe (Var. IV) and Chromatische Quadrupelfuge (Var. V). The analytical study deals with the elements of the musical work: melody, rhythm, harmony, agogics and formal design. The most complicated element, albeit a schematic one (theme with Vars. I and II), is the harmony. A highly elaborate movement in terms of composition technique is the last, a quadruple fugue. The study concludes by indicating the most important means of variation technique employed by Kromolicki, including changes of mode, metre and agogics. The evolution of the rhythm is based on the gradual diminution of rhythmic values (this concerns the theme as well). An important factor in the shaping of the form is the use of polyphonic techniques (canon in Var. II, the closing fugue). In the last movement, the composer displays a mastery of counterpoint technique, wielding four themes at once. It is a great pity that Kromolicki’s Thema und Variationen, Op. 34 is not familiar to a wider audience of organ music. It is an ambitious work of considerable value, in both compositional and performance terms.