Niedokończony projekt, czyli sporu o reformę szkolnictwa wyższego ciąg dalszy

Niniejszy tekst jest głosem w dyskusji nad reformą szkolnictwa wyższego w Polsce. Na wybranych przykładach pokazuje on, że planowane zmiany opierają się na kilku fundamentalnych mitach odpowiadających za nieefektywność wcześniejszych prób naprawy uniwersytetu. Jednocześnie stara się pokazać, dlaczego należy odrzucić przekonanie, że reformę szkolnictwa wyższego można przeprowadzić szybko, bez wielkich nakładów finansowych, i że rezultaty wprowadzanych zmian mogą być natychmiastowe. W tekście prowadzona jest także krytyka poglądu zakładającego, że pożądane zmiany można osiągnąć wyłącznie poprzez reformę prawa i że da się wprost zastosować w warunkach polskich rozwiązania działające w innych państwach. Prowadzone rozważania przeciwstawiają się stanowisku, zgodnie z którym istnieją jakieś idealne modele kształcenia i prowadzenia badań, których wdrożenie umożliwia „wyhodowanie” idealnego uczonego. Argumentując, że kształcenie i sukces naukowy zawsze będą wypadkową wielu zmiennych, krytycznej analizie poddano również wybrane rozwiązania wprowadzane w prawie o szkolnictwie wyższym i nauce.

This text is a contribution to the discussion on the reform of higher education in Poland. By referring to selected examples, it shows that the planned changes are based on several fundamental myths resulting from the inefficiency of earlier attempts to heal the university system. At the same time, it aims to show why it is necessary to abandon the belief that higher education can be reformed quickly, with little financial outlays, and that the results of the implemented changes can be instant. The text offers also a criticism of the view assuming that the expected changes can be arrived at only through a reform of the law, and that it is possible to transplant solutions functioning in other countries directly to Poland. The presented considerations oppose the position according to which there exist some ideal models of education and research, whose implementation can make it possible to “breed” an ideal scholar. Arguing that education and academic success will always be an outcome of many variables, a critical analysis of selected solutions included in the law on science and higher education has been offered as well.