Christian Influence on the Roman Calendar. Comments in the Margins of C. Th. 9.35.4 = C. 3.12.5 (a. 380)1/ Wpływ chrześciaństwa na kalendarz rzymski. Uwagi na marginesie C. Th. 9.35.4 = C. 3.12.5 (a. 380)

The text analyses Christianisation of the Roman calendar in the light or the Roman imperial constitutions in the 4th century. The author first of all underlines that only humans recognise religious feasts despite that human perception of time is not that remote from the apperception of time in the case of other animals and that the belief in the supernatural/religion and rituals belong to human universals, the roots of which, together with the judiciary, are to be sought in the evolutionary past of the genus Homo. Furthermore, the author deduces that the first direct Christian influence on the Roman official calendar was probably C. Th. 9,35,4 = C. 3,12,5 (a. 380), prohibiting all investigation of criminal cases by means of torture during the forty days which anticipate the Paschal season, contesting the opinion that dies solis were regarded as dies dominicus (Christian Sunday) already in C. Th. 2,8,1 and C. 3,12,2 (a. 321). Finally, on the margin of the Polish debate concerning the limitation of legal trade during Sundays, when Constantinian roots of dies dominicus were quoted frequently and with great conviction, the limitations of politics of memory are underlined.

Tekst analizuje zagadnienie wpływu chrześcijaństwa na rzymski kalendarz sądowy w IV w. w świetle późnorzymskich konstytucji cesarskich. Autor wskazuje na wstępie, że pomimo wspólnego z innymi zwierzętami poczucia czasu, głębokich ewolucyjnych korzeni religijności oraz wymiaru sprawiedliwości, człowiek jest jedyną istotą, która wyróżnia dni świąteczne. Następnie podziela i uzasadnia pogląd, że pierwszym pewnym przykładem wpływu chrystianizmu na rzymski kalendarz urzędowy jest konstytucja C. Th. 9,35,4 = C. 3,12,5 (a. 380), która zakazywała prowadzenia postępowań karnych z użyciem tortur w okresie czterdziestu dni poprzedzających Wielkanoc, kwestionując opinie o utożsamieniu dies solis z dies dominicus (chrześcijańską niedzielą) już w momencie wydania C. Th. 2,8,1 i C. 3,12,2 w 321 r. Na marginesie polskiej dyskusji o ustawowym ograniczeniu handlu w niedziele, w której teza ta prezentowana jest bezkrytycznie, wskazuje na koniec na ograniczenia tzw. polityki historycznej.